Geschreven:
1968
Oorspronkelijke titel en uitgave: ‘Die EWG und die Konkurrenz
Europa-Amerika, ‘res novae’, Europäische
Verlagsanstalt, Frankfurt am Main, 1968
Transcriptie:
Ernest Mandel - Internet-Archief: www.ernestmandel.org
HTML: Frederic, voor het Marxists Internet Archive,
oktober 2005
De laat-kapitalistische fase van onze Westerse samenleving heeft ook in West-Europa een kapitaalconcentratie te zien gegeven, die eerst tot de totstandkoming van de EEG heeft geleid en daar vervolgens weer door werd versneld. Tegen de achtergrond van de Amerikaanse investeringen in Europa en de verscherpte concurrentiestrijd die daaruit voortvloeit tussen West-Europa en Amerika, geeft Mandel een scherpe analyse van de huidige economische ontwikkelingen in het Westen. Op basis van deze analyse gaat Mandel vervolgens in op de rol en de kansen van de Europese arbeidersbeweging. Hier én in het slothoofdstuk, ‘Socialistische alternatieven’ valt Mandel Servan-Schreiber (De Amerikaanse uitdaging) aan als vertegenwoordiger van de burgerlijke, technocratische denkers die het kapitalisme verkopen aan wie er in feite het slachtoffer van worden. Mandel wijst de pogingen van deze denkers af om de arbeidersbewegingen te integreren in de laatkapitalistische ideologie, waarbij ze er vanuit gaan dat het laat-kapitalisme de enige redding voor Europa (en voor haar arbeiders) is, en bovendien het enige stelsel met optimale mogelijkheden voor een positieve maatschappelijke ontwikkeling. In ‘Socialistische alternatieven’ wijst hij er op (en hij baseert zich op feiten), dat de ontwikkeling van het kapitalisme via recessies, inflatie, verkwisting, onderbezetting en effectieve loonsverlagingen, onvermijdelijk naar het (ook economische) failliet van onze samenleving leidt. Daartegenover stelt Mandel dat het socialisme objectief betere mogelijkheden bezit tot technologische vooruitgang en een waardiger én rendabeler menselijk bestaan. Ernest Mandel is een van de meest vooraanstaande marxistische economen en denkers van onze tijd. Hij publiceerde o.a. het standaardwerk Traité d’écomie marxiste. Hij werkt regelmatig mee aan tijdschriften als The Socialist Register, The New Left Review, Revue Internationale du Socialisme, Les Temps Modernes en Neue Kritik.
1. De wet van de ongelijkmatige ontwikkeling en de verhouding Europa-Amerika
2. De internationale concentratie en centralisatie van kapitaal
4. Internationale vervlechting van kapitaal in de EEG
6. Het toetreden van Groot-Brittannië tot de EEG en de concurrentie West-Europa-Amerika
7. De ‘overige’ landen en de concurrentie West-Europa-Amerika
8. De verhouding West-Europa-Amerika en de crisis in het internationale monetaire systeem
9. De toekomst van de internationale instellingen in de EEG
10. De Europese arbeidersbeweging en de concurrentiestrijd West-Europa-Amerika
11. Socialistische alternatieven
Het manuscript van dit boek werd eind december ‘67 afgesloten. De Duitse editie verscheen in maart 1968. Twee maanden later barstten de revolutionaire gebeurtenissen in Frankrijk los. Ze bevestigden de onvermijdelijkheid van een revolte tegen de autoritaire structuur van de ondernemingen, de economie en de maatschappij in haar geheel. Een revolte die wij voorspeld hadden in het laatste hoofdstuk van dit boekje. Wij hebben gemeend dat het niet noodzakelijk was, het boekje aan te passen in die zin dat het concreter bij de gebeurtenissen van mei ‘68 aan zou sluiten. Wel hebben we enkele noten aan de oorspronkelijke tekst toegevoegd om die aspecten voor de gebeurtenissen reliëf te verlenen, welke direct aansluiten bij onze analyse. Eveneens hebben wij een reeks van feiten verwerkt die het eerste tijdvak van 1968 opleverde en die betrekking hadden op de internationale kapitaalconcentratie, op de problemen die zij opwierp en op haar innerlijke tegenspraken. De empirische gegevens op dit terrein vermenigvuldigen zich met een ritme, dat een herziening van de materie van dit boekje twee of drie maal per jaar noodzakelijk zou maken. Wij berusten er ons te gemakkelijker in, dat wij de actualiteit niet nog nader in onze beschouwingen kunnen betrekken, omdat de massa nieuwe gegevens in het algemeen niet anders doet dan onze analyse bevestigen.
E.M.