Κεφάλαιο II

Αυστηρή ουδετερότητα

Ο Κάουτσκυ, ο Βαντερβέλντε, ο Χέντερσον, με μια λέξη οι διεθνείς κυρίες Σνόουντεν, αρνούνται κατηγορηματικά τη συνεργασία της μενσεβίκικης Γεωργίας με τη ρώσικη και ξένη αντεπανάσταση. Κι όμως, εκεί είναι η ουσία του ζητήματος. Την εποχή της άγριας σύγκρουσης μεταξύ της σοβιετικής Ρωσίας και των δυνάμεων των λευκοφρουρών που είχαν την υποστήριξη του ξένου ιμπεριαλισμού, μας ζητάνε να πιστέψουμε ότι η μενσεβίκικη Γεωργία παρέμεινε ουδέτερη. Όχι απλά φυσιολογικά ουδέτερη, γράφει ο ευλαβής Κάουτσκυ, αλλά "αυστηρά ουδέτερη". Θα ήταν επιτρεπτό να έχει κανείς τις αμφιβολίες του γι' αυτό, ακόμη κι αν δε γνώριζε τα γεγονότα. Αλλά γνωρίζουμε τα γεγονότα. Ξέρουμε όχι μόνο ότι οι Γεωργιανοί μενσεβίκοι συμμετείχαν σ' όλες τις δολοπλοκίες ενάντια στη Σοβιετική Δημοκρατία, αλλά επίσης ότι η ανεξάρτητη Γεωργία δημιουργήθηκε για να χρησιμεύσει σαν όπλο στους ιμπεριαλιστικούς και εμφύλιους πολέμους ενάντια στην εργατοαγροτική δημοκρατία. Αυτό το έχουμε ήδη κάνει σαφές. Αλλά ο νυχτωμένος Κάουτσκυ δε θέλει να ακούσει κουβέντα γι' αυτό. Η κα Σνόουντεν είναι έξαλλη και ο Μακντόναλντ αποκηρύσσει με αγανάκτηση τις "ανόητες κατηγορίες". "Aνόητες κατηγορίες" γράφει επί λέξει ο Μακντόναλντ, γιατί είναι εξαγριωμένος. Και ο Μακντόναλντ, αν και δεν είναι Βρούτος, είναι παρόλα αυτά έντιμος άνδρας. Δυστυχώς όμως υπάρχουν γεγονότα, ντοκουμέντα και πρακτικά που είμαστε υποχρεωμένοι να τα πιστέψουμε περισσότερο και από τους πιο έντιμους ανθρώπους.

Στις 25 Σεπτεμβρίου έγινε μία επίσημη συνδιάσκεψη στην οποία συμμετείχαν οι αντιπρόσωποι της Γεωργιανής Δημοκρατίας, της κυβέρνησης του Κουμπάν και του Εθελοντικού Στρατού. Ο τελευταίος αντιπροσωπευόταν από τους στρατηγούς Αλεξέγιεφ, Ντενίκιν, Ρομανόφσκυ, Ντραγκομίρωφ, Λουκόμσκυ, το γνωστό μοναρχικό Σούλγιν και άλλους. Αυτά τα ονόματα μιλάνε από μόνα τους. Ο στρατηγός Αλεξέγιεφ άνοιξε τη διαδικασία λέγοντας: "Εκ μέρους του Εθελοντικού Στρατού και της κυβέρνησης του Κουμπάν, καλωσορίζω τους εκπρόσωπους της φιλικής Γεωργίας στα πρόσωπα του Ε. Π. Γκεγκετσκόρι και του στρατηγού Μπ. Ι. Μάζνιεφ."

Υπήρχαν κάποιες διαφωνίες ανάμεσα σ' αυτούς τους φίλους, κυρίως το ζήτημα της περιοχής του Σότσι. Ξεκαθαρίζοντας το ζήτημα ο Γκεγκετσκόρι είπε: "Δεν ήταν η Γεωργία που, όταν οι αξιωματικοί διώκονταν στη Ρωσία, έγινε το καταφύγιό τους; Τους δεχτήκαμε όλους και από τα πενιχρά μας μέσα πληρώσαμε τους μισθούς τους, τους ταΐσαμε και κάναμε ότι ήταν δυνατό κάτω από τις συνθήκες που επικρατούσαν για να τους βοηθήσουμε..." Αυτά τα λόγια από μόνα τους θα μπορούσαν να εγείρουν κάποιες αμφιβολίες για την "ουδετερότητα" της Γεωργίας στον πόλεμο των εργατών με τους τσαρικούς στρατηγούς. Αλλά ο ίδιος ο Γκεγκετσκόρι έσπευσε να διαλύσει οποιαδήποτε αμφιβολία σ' αυτό το ζήτημα: "Θεωρώ καθήκον μου," συνέχισε προς τον Αλεξέγιεφ, τον Ντενίκιν και τους υπόλοιπους, "να πω ότι δεν πρέπει κανείς να ξεχνά τις υπηρεσίες που σας προσφέραμε στον αγώνα ενάντια στο μπολσεβικισμό, και ότι πρέπει να λάβετε υπόψη σας αυτή την υποστήριξη." Αυτά τα λόγια του Γκεγκετσκόρι, υπουργού εξωτερικών της δημοκρατικής Γεωργίας και ενός από τους ηγέτες του κόμματος των μενσεβίκων, μιλάνε από μόνα τους. Εκτός και αν ο κ. Μακντόναλντ θέλει και άλλες αποδείξεις. Αν είναι έτσι, αυτές τις δίνει ένας άλλος εκπρόσωπος της Γεωργίας, ο Μάζνιεφ, που πρόσθεσε τότε: "Οι αξιωματικοί προσχωρούν συνεχώς σε σας (τον Αλεξέγιεφ και τον Ντενίκιν) από την Τυφλίδα, και κάνω ότι περνάει από το χέρι μου για να τους βοηθήσω στη μεταφορά τους. Ο στρατηγός Λυάχωφ μπορεί να το επιβεβαιώσει αυτό. Τους παρέχουμε χρήματα και τροφή καθ' οδόν, και όλα αυτά χωρίς καμία αμοιβή. Σύμφωνα με το αίτημά σας, συγκέντρωσα όλους τους αξιωματικούς στο Σότσι, το Γάγγρι και το Σουχούμι και τους κάλεσα να προσχωρήσουν στις γραμμές σας."

Ο Κάουτσκυ εγγυήθηκε την πιο αυστηρή ουδετερότητα, ο Μακντόναλντ χαρακτήρισε την απαρίθμηση των υπηρεσιών που παρείχαν οι μενσεβίκοι στους λευκοφρουρούς στον αγώνα τους ενάντια στους μπολσεβίκους "ανόητες κατηγορίες". Πρέπει παρόλα αυτά να πούμε ότι ο έντιμος κύριος είναι κάπως βιαστικός στις επιπλήξεις του, γιατί οι κατηγορίες μας επιβεβαιώνονται από γεγονότα. Αυτά τα γεγονότα βγάζουν ψεύτη τον Μακντόναλντ και αποδεικνύουν ότι είμαστε εμείς που είπαμε την αλήθεια και όχι οι διεθνείς κυρίες Σνόουντεν.

Αλλά δεν είναι μόνο αυτά. Προσπαθώντας να αποδείξει ότι, παραχωρώντας προσωρινά την περιοχή του Σότσι στη Γεωργία, οι λευκοφρουροί δεν έχαναν τίποτα, καθώς το κύριο καθήκον τους ήταν να κινηθούν βόρεια ενάντια στους μπολσεβίκους, ο Γκεγκετσκόρι είπε: "Αν, πράγμα για το οποίο δεν έχω καμία αμφιβολία, μια νέα Ρωσία επανεγκαθιδρυθεί στο μέλλον, θα βρεθούμε ίσως αντιμέτωποι όχι μόνο με την επιστροφή της περιοχής του Σότσι, αλλά με πολύ πιο σοβαρά ζητήματα και αυτό πρέπει να το λάβετε υπόψη σας." Αυτή η δήλωση αποκαλύπτει το πραγματικό νόημα της ανεξαρτησίας της Γεωργίας. Δεν πρόκειται για "εθνική αυτοδιάθεση" αλλά για μια στρατηγική κίνηση στον αγώνα ενάντια στο μπολσεβικισμό. Όταν ο Αλεξέγιεφ και ο Ντενίκιν θα έχουν ανοικοδομήσει τη "νέα Ρωσία", πράγμα για το οποίο ο Γκεγκετσκόρι δεν αμφιβάλλει, οι Γεωργιανοί μενσεβίκοι θα βρεθούν αντιμέτωποι με το καθήκον να επιστρέψουν όχι μόνο την περιοχή του Σότσι, αλλά ολόκληρη τη Γεωργία στη Ρωσική Αυτοκρατορία. Τέτοια είναι η φύση αυτής της "αυστηρής ουδετερότητας".

Αλλά, σα να φοβάται μήπως κάποιοι αργόστροφοι εγκέφαλοι διατηρούν ακόμη αμφιβολίες, ο Γκεγκετσκόρι πρόσθεσε εν κατακλείδι: "Όσον αφορά τις σχέσεις μας με τους μπολσεβίκους, μπορώ να δηλώσω ότι ο αγώνας ενάντια στο μπολσεβικισμό μέσα στα σύνορά μας είναι αμείλικτος. Χρησιμοποιούμε κάθε δυνατό μέσο για να εξολοθρεύσουμε το μπολσεβικισμό σαν ένα αντικρατικό κίνημα που απειλεί την ακεραιότητα της δημοκρατίας μας και πιστεύω ότι σ' αυτό το ζήτημα έχουμε δώσει ήδη πολλές αποδείξεις που μιλάνε από μόνες τους." Σίγουρα αυτά τα λόγια δε χρειάζονται σχόλια!

Αλλά πώς μπόρεσαν τέτοιες συζητήσεις να γίνουν γνωστές; Κρατήθηκαν πρακτικά τα οποία δημοσιεύτηκαν.

Μήπως αυτά τα πρακτικά είναι πλαστογραφημένα; Όχι, δημοσιεύτηκαν από την ίδια την κυβέρνηση της Γεωργίας, σε ένα μπλε βιβλίο που ονομάζεται " Ντοκουμέντα και υλικά για την εξωτερική πολιτική της Υπερκαυκασίας και της Γεωργίας" (Τυφλίδα, 1919). Τα πρακτικά από τα οποία παραθέσαμε βρίσκονται στις σελίδες 391-414. Καθώς ο Γκεγκετσκόρι ήταν υπουργός εξωτερικών, ήταν ο ίδιος που δημοσίευσε τις συζητήσεις του με τον Αλεξέγιεφ και τον Ντενίκιν. Για να είμαστε δίκαιοι με το Γκεγκετσκόρι, πρέπει να παραδεχτούμε ότι δεν μπορούσε τότε να προβλέψει ότι ο Κάουτσκυ και ο Μακντόναλντ θα χρειαζόταν μια μέρα να ορκιστούν για την ουδετερότητα των Γεωργιανών μενσεβίκων στο λόγο της τιμής της Δεύτερης Διεθνούς. Σ' αυτή την περίπτωση, όπως και σε πολλές άλλες, η θέση των έντιμων μελών της Δεύτερης Διεθνούς θα ήταν πολύ πιο εύκολη αν δεν υπήρχαν η στενογραφία και η τυπογραφία.

Για να γίνει σαφές το πολιτικό νόημα των δηλώσεων του Γκεγκετσκόρι στις συζητήσεις του με τον Ντενίκιν, πρέπει να φέρουμε στο μυαλό μας την στρατιωτική και πολιτική κατάσταση της Σοβιετικής Ρωσίας το Σεπτέμβρη του 1918. Μια μελέτη του χάρτη θα ανταμείψει τον αναγνώστη για τον κόπο του. Τα δυτικά μας σύνορα ήταν μεταξύ του Πσκωφ και του Νοβγκορόντ. Το Πσκωφ, το Μινσκ και το Μογκίλεφ ήταν στα χέρια του πρίγκηπα Λεοπόλδου της Βαυαρίας και εκείνη την εποχή οι Γερμανοί πρίγκηπες μετρούσαν, τόσο στην Ευρώπη όσο και αλλού. Οι Γερμανοί, που είχαν κληθεί να προστατεύσουν τη δημοκρατία από τους μπολσεβίκους, είχαν καταλάβει ολόκληρη την Ουκρανία. Ο στρατός του στρατηγού Φον Κίρμπαχ ποδοπατούσε τη Σεβαστούπολη και την Οδησσό, ενώ η κεφαλή του πίεζε στο Κουρσκ και το Βορονέζ. Οι Κοζάκοι του Ντον απειλούσαν το Βορονέζ από τα νότιο-ανατολικά. Πίσω τους, στο Κουμπάν, μαζευόταν ο στρατός του Αλεξέγιεφ και του Ντενίκιν. Οι Τούρκοι και οι Γερμανοί κατείχαν τον Καύκασο. Το σοβιετικό Αστραχάν βρισκόταν σε επισφαλή θέση στο Βορρά, ο Βόλγας ήταν κομμένος σε δύο σημεία: από τους Κοζάκους κοντά στο Τσαρίτσυν και από τους Τσεχοσλοβάκους κοντά στην Σαμάρα. Το νότιο μισό της Κασπίας βρισκόταν ήδη στα χέρια των λευκοφρουρών, κάτω από τη διοίκηση αξιωματικών του βρετανικού ναυτικού. Το βόρειο μισό μας το απέσπασαν την επόμενη χρονιά. Στην Ανατολή διεξήγαμε πόλεμο ενάντια στους Τσεχοσλοβάκους και τους λευκοφρουρούς, που είχαν καταλάβει κομμάτια της περιοχής του Βόλγα, τα Ουράλια και τη Σιβηρία. Η Αντάντ είχε εγκατασταθεί στο Βορρά και ο Αρχάγγελος μαζί με όλη την ακτή της Λευκής Θάλασσας ήταν στα χέρια της. Το βόρειο τμήμα της σιδηροδρομικής γραμμής του Μουρμάνσκ είχε καταληφθεί από τις αγγλο-γαλλικές δυνάμεις. Η Φιλανδία του Μάνερχαϊμ ήταν μια μόνιμη απειλή για την Πετρούπολη, η οποία ήταν περικυκλωμένη από τον εχθρό από τρεις πλευρές. Κάτω από αυτές τις εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες, ο στρατός μας ακόμη φτιαχνόταν.

Κάτω από τέτοιες συνθήκες οι επίσημοι εκπρόσωποι της μενσεβίκικης Γεωργίας ανέφεραν στους οργανωτές του Εθελοντικού Στρατού ότι η Γεωργία προστάτευε τους λευκοφρουρούς αξιωματικούς από τις διώξεις των μπολσεβίκων, τους συντηρούσε χωρίς χρέωση, στρατολογούσε ανάμεσά τους εθελοντές τους οποίους προωθούσαν στον Αλεξέγιεφ και τον Ντενίκιν. Ακόμη, ανέφεραν ότι η Γεωργία διεξήγαγε αμείλικτο αγώνα ενάντια στο μπολσεβικισμό, εξολοθρεύοντάς τον "με κάθε δυνατό μέσο".

Ο Γκεγκετσκόρι δεν κόμπαζε ούτε υπερέβαλλε τις υπηρεσίες του στην αντεπανάσταση. Αυτός και οι φίλοι του είχαν πράγματι κάνει ότι μπορούσαν. Δε μπορούσε βέβαια κανείς να περιμένει να βάλουν σημαντικές ένοπλες δυνάμεις στην υπηρεσία των λευκοφρουρών, καθώς ήταν οι ίδιοι υποχρεωμένοι να χρησιμοποιούν γερμανικά στρατεύματα στον αγώνα τους ενάντια στην "εσωτερική αναρχία". Οι πόροι τους ήταν λιγότεροι από την καλή τους θέληση προς την αντεπανάσταση. Παρόλα αυτά προσέφεραν τεράστιες υπηρεσίες στις στρατιωτικές οργανώσεις των λευκοφρουρών κάτω από τις συνθήκες που επικρατούσαν.

Ο εξοπλισμός και τα εφόδια του καυκασιανού στρατού στη Γεωργία, που άξιζε πολλά εκατομμύρια, κατασχέθηκε από τους μενσεβίκους και χρησιμοποιήθηκε σε μεγάλο βαθμό στην υποστήριξη των λευκοφρουρών - των Κοζάκων του Ντον, του Κουμπάν και του Τερ, των Τσέχων αξιωματικών, των αποσπασμάτων του Χάιμαν και του Φιλιμόνωφ, του Εθελοντικού Στρατού των Αλεξέγιεφ - Ντενίκιν κλπ. Αυτή η βοήθεια ήταν ακόμη πιο πολύτιμη εκείνη τη στιγμή για τα αποσπάσματα των αστών και των γαιοκτημόνων του Καύκασου, δεδομένου ότι δεν έπαιρναν καμία βοήθεια από το εξωτερικό.

Καθώς η συνεργασία της μενσεβίκικης Γεωργίας με τους κάθε είδους αντεπαναστάτες ήταν καθημερινή, αλλά δεν καταγραφόταν παρά περιστασιακά, θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο να γραφτεί τώρα ένας αναλυτικός απολογισμός της, ιδιαίτερα αφού οι μενσεβίκοι αφαίρεσαν τα πιο σημαντικά αρχεία στο εξωτερικό. Αλλά ακόμη και τα περιστασιακά και ασύνδετα μεταξύ τους ντοκουμέντα, που παρέμειναν στα γραφεία της Τυφλίδας, αρκούν για να εξαφανίσουν ακόμη και τη σκιά μιας αμφιβολίας από τα μυαλά και των πιο αδαών συνηγόρων της περίφημης "ουδετερότητας της Γεωργίας".

Οι διαπραγματεύσεις και η στρατιωτική συνεργασία με τους οργανωτές του Εθελοντικού Στρατού ξεκίνησαν από τον Ιούνιο του 1918, αν όχι από την πρώτη μέρα της ανεξαρτησίας της Γεωργίας. Κάποιες από τις καθαρά στρατιωτικές επιχειρήσεις (π.χ. η προώθηση προς το σταθμό της Γκοβοριτσένσκαγια), τις ανέλαβε η Γεωργία κατόπιν αιτήματος της κυβέρνησης του Κουμπάν, η οποία δρούσε σε συνεργασία με τους "Εθελοντές". Ο στρατηγός Χάιμαν, που προέλαυνε ενάντια στους μπολσεβίκους από τον καταυλισμό των Κοζάκων του Νταγκεστάν, παρέλαβε από τον προαναφερθέντα Γεωργιανό στρατηγό Μάζνιεφ 600 τουφέκια, δύο πολυβόλα και πυρομαχικά. Στο Τουάπσε, ο στρατηγός Μασλόφσκυ, ο οποίος μαζί με τον Χάιμαν ήταν στην υπηρεσία του Αλεξέγιεφ και δρούσε σε συνεργασία με τη μενσεβίκικη στρατιωτική διοίκηση, παρέλαβε ένα τεθωρακισμένο τραίνο από τη Γεωργία. Ο Γκεγκετσκόρι είχε και αυτά τα γεγονότα στο μυαλό του όταν θύμιζε στον Αλεξέγιεφ και τον Ντενίκιν τη βοήθεια που τους έδωσε η Γεωργία.

Τον Οχτώβρη του 1918, δηλ. λίγο μετά την προαναφερθείσα συνάντηση Γκεγκετσκόρι-Ντενίκιν, η κυβέρνηση της Γεωργίας παρέδωσε στην κυβέρνηση του Ντον, που βρισκόταν σε πόλεμο με τη σοβιετική κυβέρνηση, μια σημαντική ποσότητα εφοδίων[43]. Στις 3 Νοεμβρίου του 1918, ο Γεωργιανός στρατηγός Μάζνιεφ ανέφερε στην κυβέρνησή του ότι μαχόταν ενάντια στους μπολσεβίκους μαζί με τους Κοζάκους του Εθελοντικού Στρατού. "’φησα τους Κοζάκους σε ασφαλείς θέσεις και πήρα τα στρατεύματα που μου έχουν ανατεθεί στο στρατόπεδο του Σότσι..." Στις 26 Νοεμβρίου η κυβέρνηση της Γεωργίας πήρε την απόφαση να στείλει στον αντιπρόσωπο του Εθελοντικού Στρατού, Ομπυέντωφ, την απαραίτητη ποσότητα φαρμάκων και επιδέσμων και να "συνεργαστεί με κάθε δυνατό τρόπο σε αυτό το ζήτημα". "Αυτό το ζήτημα" ήταν ο εμφύλιος πόλεμος ενάντια στη Σοβιετική Ρωσία. Φυσικά τα φάρμακα και οι επίδεσμοι είναι πολύ ανθρωπιστικά, πολύ ουδέτερα αντικείμενα, αλλά αυτό δεν αναιρεί το ατυχές γεγονός ότι η κυβέρνηση της Γεωργίας είχε προηγούμενα πάρει δια της βίας αυτά τα ανθρωπιστικά αντικείμενα από τα στρατεύματα του Καυκάσου που είχαν "μολυνθεί από μπολσεβίκικη αναρχία" και στη συνέχεια τα έδωσε στους λευκοφρουρούς που επιτίθονταν στη σοβιετική Ρωσία από το Νότο.

Όλα αυτά αποκαλούνται "αυστηρή ουδετερότητα" από τον Κάουτσκυ, αλλά όχι από το Ζορντάνια. Ο τελευταίος έγραψε στον πρόεδρο της αυτοκρατορικής γερμανικής αποστολής στις 15 Οχτώβρη του 1918, δηλαδή μες στη μέση των γεγονότων που περιγράφουμε: "Ποτέ δε θεώρησα τη διεθνή θέση της Γεωργίας σαν αυτή μίας ουδέτερης δύναμης, καθώς αυτονόητα γεγονότα μας αποδεικνύουν το αντίθετο". Ακριβώς! Αυτή η επιστολή δημοσιεύτηκε από τον ίδιο το Ζορντάνια στο μπλε βιβλίο που αναφέραμε ήδη, και το οποίο ήταν στη διάθεση του Κάουτσκυ όταν έγραφε το φυλλάδιό του. Αλλά αυτός προτίμησε να οδηγηθεί από την αποστολική του έμπνευση. Όλα δείχνουν ότι ο Ζορντάνια, που δεν μπορούσε να αγνοήσει αυτονόητα γεγονότα στις συζητήσεις του με το στρατηγό Φον Κρες, ήταν παρ' όλα αυτά έτοιμος, στη διάρκεια των συζητήσεων για τη σωτηρία της ψυχής του με τον Κάουτσκυ, να σύρει αυτό το σεβάσμιο γέροντα από τη μύτη. Πόσο μάλλον που ο Κάουτσκυ είχε φέρει στην Τυφλίδα μία μύτη που ήταν ιδιαίτερα κατάλληλη γι' αυτό το σκοπό.

Η Γεωργία συνήψε μία συμφωνία με την οποία έθεσε τις σιδηροδρομικές της γραμμές στη διάθεση της Τουρκίας για τη μεταφορά των στρατευμάτων της τελευταίας στο Αζερμπαϊτζάν. Μ' αυτή τη βοήθεια η σοβιετική εξουσία στο Μπακού, που είχε εγκαθιδρυθεί από τους εργάτες του Μπακού οι οποίοι ήταν σχεδόν απόλυτα αποκομμένοι από τη Ρωσία, ανατράπηκε. Αυτό είχε σοβαρότατες συνέπειες για μας. Αντί να είναι η πηγή για τον εφοδιασμό της Ρωσίας με πετρέλαιο, το Μπακού έγινε οχυρό των εχθρών μας. Μπορεί βέβαια να ειπωθεί ότι έχοντας αποχωριστεί από τη Ρωσία η κυβέρνηση της Γεωργίας υποχρεώθηκε να συνεργαστεί με το στρατό του Σουλτάνου ενάντια στο προλεταριάτο του Μπακού. Αλλά πέρα από όλα αυτά παραμένει το γεγονός ότι ο Ζορντάνια και άλλοι Γεωργιανοί ηγέτες είχαν στείλει τα συγχαρητήρια τους στο αντιδραστικό-αστικό μουσουλμανικό κόμμα Μουσαβάτ, με την ευκαιρία της κατάληψης του Μπακού από τις τουρκικές δυνάμεις. Έτσι βλέπουμε ότι ο τούρκικος μιλιταρισμός βρισκόταν σε συμφωνία με την πολιτική των μενσεβίκων, πράγμα που δεν έκρυβαν οι τελευταίοι.

Η επανάσταση δεν στερήθηκε μόνο προσωρινά το Μπακού, αλλά έχασε επίσης για πάντα πολλούς από τους καλύτερους γιους της. Το Σεπτέμβριο του 1918, σχεδόν την ίδια στιγμή που ο Γκεγκετσκόρι διαπραγματευόταν με τον Ντενίκιν, 26 μπολσεβίκοι, οι ηγέτες του προλεταριάτου του Μπακού, με επικεφαλής το σύντροφο Σαουμυάν[44], μέλος της κεντρικής επιτροπής του κόμματός μας, και τον Αλεξέι Τζαπαρίτζε[44], τουφεκίστηκαν σε έναν απομονωμένο σταθμό της Υπερκαυκασίας.

Μπορείτε να πάρετε αναλυτικές πληροφορίες σ' αυτό το θέμα, κ. Χέντερσον, από τον δικό σας στρατηγό Τόμπσον, το διοικητή σ' αυτό τον απελευθερωτικό πόλεμο: οι πράκτορές του έδρασαν σαν δήμιοι.

Έτσι ούτε ο Σαουμυάν ούτε ο Τζαπαρίτζε δεν μπόρεσαν να ακούσουν την αγαλλίαση του Ζορντάνια για την πτώση του σοβιετικού Μπακού. Όμως παρόλα αυτά πήραν μαζί τους στον τάφο το μίσος τους για τους μενσεβίκους υποκινητές των δημίων.

Το χειρόγραφο αυτού του βιβλίου είχε ολοκληρωθεί όταν πήρα ένα καινούριο βιβλίο του Βαντίμ Τσάικιν, σοσιαλεπαναστάτη και μέλους της Συντακτικής Συνέλευσης, με τίτλο: "Συμβολή στην ιστορία της Ρώσικης Επανάστασης: η εκτέλεση των 26 κομισάριων του Μπακού", που εκδόθηκε από τον Γκρζέμπιν στη Μόσχα. Το βιβλίο αυτό, που αποτελείται κυρίως από ντοκουμέντα, τα σημαντικότερα από αυτά σε φωτογραφική ανατύπωση, αφηγείται την ιστορία της δολοφονίας των 26 κομισάριων του Μπακού κατ' εντολή των βρετανικών στρατιωτικών αρχών, χωρίς την παραμικρή προσποίηση δημόσιας δίκης. Ο άμεσος πρακτικός οργανωτής της σφαγής ήταν ο επικεφαλής της βρετανικής στρατιωτικής αποστολής στην Ασχαμπάντ, Ρέτζιναλντ Τηγκ-Τζόουνς. Η όλη υπόθεση ήταν εν γνώσει του στρατηγού Τόμπσον και ο Τηγκ-Τζόουνς, όπως δείχνουν τα αποδεικτικά στοιχεία, έδρασε με τη συναίνεση του ευγενούς στρατηγού. Μετά την ολοκλήρωση της σφαγής 26 άοπλων ανθρώπων σε έναν απομακρυσμένο σταθμό, όπου τους είχαν μεταφέρει με το πρόσχημα ότι θα τους εξόριζαν στην Ινδία, ο στρατηγός Τόμπσον βοήθησε τη διαφυγή ενός από τους κύριους φυσικούς αυτουργούς του εγκλήματος, του πληρωμένου καθάρματος Ντρούζκιν. Οι εκκλήσεις του Βαντίμ Τσάικιν, που κάθε άλλο παρά μπολσεβίκος ήταν, προς το Βρετανό στρατηγό Μάλκολμ και το Βρετανό στρατηγό Μίλνε δεν πήραν απάντηση. Αντίθετα, όλοι αυτοί οι τζέντλεμεν, επέδειξαν την αλληλεγγύη τους βοηθώντας και υποκινώντας το έγκλημα και τους εγκληματίες και κατασκευάζοντας πλαστές δηλώσεις.

Το βιβλίο αυτό αποδείχνει με ντοκουμέντα ότι ο Γκεγκετσκόρι, υπουργός εξωτερικών της Γεωργίας, μετά από επιμονή του Τσάικιν, υποσχέθηκε να εμποδίσει τη διαφυγή του εγκληματία Ντρούζκιν από τη Γεωργία. Κι όμως, συνωμότησε με το Βρετανό στρατηγό Τόμπσον, για να δώσουν στο Ντρούζκιν κάθε βοήθεια για να διαφύγει από τη δίκη και την απονομή δικαιοσύνης. Ενώ οι επιτροπές των Ρώσων και Γεωργιανών σοσιαλεπαναστατών και των Ρώσων Υπερκαυκασιανών μενσεβίκων, μετά από έρευνα στα γεγονότα της υπόθεσης, υπέγραψαν μια δήλωση που πιστοποιούσε τον εγκληματικό τρόπο με τον οποίο είχαν δράσει οι βρετανικές αρχές, η επιτροπή των Γεωργιανών μενσεβίκων, παρόλο που μαζί με τις άλλες επιτροπές είχε φτάσει στα ίδια συμπεράσματα, αρνήθηκε να υπογράψει το ντοκουμέντο φοβούμενη μη δυσαρεστήσει τις βρετανικές αρχές. Ο υπεύθυνος του ταχυδρομείου της μενσεβίκικης Γεωργίας, αρνήθηκε να παραλάβει για αποστολή τα τηλεγραφήματα του Βαντίμ Τσάικιν που εξέθεταν τις εγκληματικές δραστηριότητες των βρετανικών αρχών. Αν δεν ήταν γνωστό για τους Γεωργιανούς μενσεβίκους τίποτε άλλο από όσα αποδεικνύονται με αναμφισβήτητα ντοκουμέντα στο βιβλίο του Τσάικιν, αυτά θα ήταν παραπάνω από αρκετά για να σφραγιστούν για πάντα με το σήμα της ντροπής και της ατιμίας αυτοί οι κύριοι, η "δημοκρατία" τους, οι προστάτες και οι απολογητές τους.

Δεν έχουμε την παραμικρή ελπίδα ότι μετά τα άμεσα, ακριβή και αναμφισβήτητα αποδεικτικά στοιχεία που δίνει το βιβλίο του Τσάικιν είτε ο κ. Χέντερσον, είτε ο κ. Μακντόναλντ, η ο κ. Τζ. Ρ. Κλάϋνς, ο κ. Τζίμμυ Σάξτον, ο κ. Γουίλλιαμ ’νταμσον, ο κ. Τζων Χοτζ, ο κ. Φρανκ Ρόουζ, ο κ. Σ. Γ. Μπάουερμαν, ο κ. Ρόμπερτ Γιανγκ ή ο κ. Μπέντζαμιν Σπόορ, σα βουλευτές των εργατικών, θα το θεωρήσουν καθήκον τους να ερευνήσουν την υπόθεση ανοιχτά και έντιμα και να υποχρεώσουν αυτούς τους αντιπρόσωπους της Μ. Βρετανίας, που στην Υπερκαυκασία τόσο ένδοξα υπεράσπιζαν τη δημοκρατία, τον πολιτισμό, τη δικαιοσύνη, τη θρησκεία και την ηθική ενάντια στη μπολσεβίκικη βαρβαρότητα, να δώσουν λόγο για τη συμπεριφορά τους.

* * *

Οι διεθνείς κυρίες Σνόουντεν αρνούνται τη συνεργασία των Γεωργιανών μενσεβίκων με τις αντεπαναστατικές οργανώσεις και στρατούς, στη βάση των ακόλουθων δύο γεγονότων. Πρώτον ότι οι ίδιοι οι μενσεβίκοι παραπονέθηκαν στους Βρετανούς σοσιαλιστές για το ότι η Αντάντ τους υποχρέωσε να υποστηρίξουν τους αντεπαναστάτες. Δεύτερον, ότι υπήρχαν τριβές ανάμεσα στη Γεωργία και τους λευκοφρουρούς, που κάποιες στιγμές έφτασαν μέχρι το σημείο της ένοπλης σύγκρουσης.

Ο Βρετανός στρατηγός Γουώκερ πάνω από μία φορά κούνησε τη γροθιά του στο πρόσωπο του πρωθυπουργού Ζορντάνια και απείλησε να κλείσει αμέσως το κεντρικό όργανο των μενσεβίκων αν τολμούσε να δημοσιεύσει έστω και μία φράση που θα ενοχλούσε την Αντάντ. Ένας Βρετανός υπολοχαγός χτύπησε βίαια το τραπέζι ενός Γεωργιανού εισαγγελέα με το ξίφος του και απαίτησε την άμεση απελευθέρωση των συλληφθέντων που αυτός, ελέω θεού υπολοχαγός, θα υπεδείκνυε. Γενικά μιλώντας, οι βρετανικές στρατιωτικές αρχές, όπως φαίνεται από τα ντοκουμέντα, συμπεριφερόντουσαν ακόμη πιο προκλητικά και από τις γερμανικές. Φυσικά, σε τέτοιες περιπτώσεις, ο Ζορντάνια υπενθύμιζε με όλον τον πρέποντα σεβασμό ότι η Γεωργία ήταν ημι-ανεξάρτητη και παραπονιόταν στο Μακντόναλντ για την παραβίαση της ημι-ουδετερότητάς της. Αυτό υπαγορευόταν από τη φυσιολογική σύνεση. Όταν ο Ντενίκιν άρπαζε από τη Γεωργία την περιοχή του Σουχούμι, οι μενσεβίκοι παραπονιόντουσαν για τον Ντενίκιν στο στρατηγό Γουώκερ και για το στρατηγό Γουώκερ στο Χέντερσον - με την ίδια επιτυχία και στις δύο περιπτώσεις.

Αν αυτά τα παράπονα και οι τριβές δεν υπήρχαν, θα σήμαινε απλά ότι οι μενσεβίκοι δε διέφεραν στο ελάχιστο από τον Ντενίκιν - πράγμα που θα ήταν τόσο λανθασμένο, όσο το να πει κανείς ότι ο Χέντερσον δε διαφέρει στο ελάχιστο από τον Τσώρτσιλ. Η κλίμακα των αμφιταλαντεύσεων των μικροαστών στη διάρκεια μιας επαναστατικής περιόδου εκτείνεται από την υποστήριξη προς το προλεταριάτο μέχρι την επίσημη ένωση με την αντεπανάσταση των γαιοκτημόνων. Όσο λιγότερο ανεξάρτητοι είναι οι μικροαστοί πολιτικοί, τόσο δυνατότερα μιλάνε για την πλήρη ανεξαρτησία τους και την απόλυτη ουδετερότητά τους. Από αυτή την άποψη είναι πολύ δύσκολο να παρακολουθήσει κανείς την πορεία των μενσεβίκων και των δεξιών και αριστερών σοσιαλεπαναστατών στη διάρκεια της επανάστασης. Ποτέ δεν υπήρξαν ουδέτεροι ή ανεξάρτητοι. Η "ουδετερότητά" τους ήταν πάντα ένα σημείο καμπής στην πορεία τους από τα δεξιά προς τα αριστερά ή από τα αριστερά προς τα δεξιά. Υποστηρίζοντας τους μπολσεβίκους (όπως έκαναν οι αριστεροί σοσιαλεπαναστάτες και οι αναρχικοί), ή υποστηρίζοντας τους τσαρικούς στρατηγούς (όπως έκαναν οι δεξιοί σοσιαλεπαναστάτες και οι μενσεβίκοι), τα μικροαστικά κόμματα συχνά τρόμαζαν την αποφασιστική στιγμή της επικείμενης νίκης του συμμάχου τους και ακόμη πιο συχνά τον εγκατέλειπαν τη στιγμή του μεγαλύτερου κινδύνου του. Πρέπει σίγουρα να παραδεχτεί κανείς ότι αν, στη διάρκεια της επαναστατικής περιόδου, τα μικροαστικά κόμματα επωμίζονται το μερίδιο που τους αναλογεί απ' όλα τα μειονεκτήματα της ήττας, σπάνια απολαμβάνουν τα πλεονεκτήματα της νίκης. Έχοντας σταθεροποιήσει την εξουσία της με τη βοήθεια των "δημοκρατών", η μοναρχική αντεπανάσταση στην Ανατολή (στο πρόσωπο του Κολτσάκ), στο Βορρά και τη Δύση (στο πρόσωπο των Γιουντένιτς, Μίλερ και των Βρετανών στρατηγών) και στο Νότο (στο πρόσωπο του Ντενίκιν), πάντοτε φερόντουσαν στους βοηθούς και υποκινητές τους με τη μεγαλύτερη υπεροψία και αυστηρότητα.

Στο κάτω-κάτω, οι Ευρωπαίοι σοσιαλδημοκράτες πήραν ένα μάθημα σε αυτό, στη διάρκεια είναι αλήθεια όχι μίας περιόδου επανάστασης, αλλά της περιόδου του πολέμου, όπου εισέπραξαν περισσότερες κλωτσιές παρά φιλοδωρήματα. Οι σοσιαλπατριώτες, που βοηθούσαν τις αντίστοιχες αστικές τους τάξεις στις πιο δύσκολες στιγμές τους στη διάρκεια του πολέμου, υπολόγιζαν, αν όχι στη συμμετοχή του προλεταριάτου στους καρπούς της νίκης, τουλάχιστον στην αυξημένη δική τους συμμετοχή στον καθορισμό της μοίρας των αντιστοίχων χωρών τους. Ήταν γελασμένοι.

Εξαπατημένοι, ο Χέντερσον, ο Σομπά και άλλοι, κατήγγειλαν την αστική τους τάξη, την απείλησαν και παραπονέθηκαν στη Διεθνή. Αλλά αυτό δε σημαίνει ότι δεν την υπηρέτησαν. Την υπηρέτησαν - και έθεσαν και δικά τους αιτήματα. Την υπηρέτησαν, αλλά εξαπατήθηκαν, και τότε παραπονέθηκαν. Κανείς δε λέει ότι ήταν απλά πληρωμένοι υπηρέτες. Όχι, ήταν μικροαστοί οπορτουνιστές, δηλαδή πολιτικοί, φιλόδοξοι, φλύαροι υπηρέτες, που πάντα αμφιταλαντευόντουσαν, πάντα ήταν αναξιόπιστοι - αλλά ήταν υπηρέτες μέχρι το μεδούλι τους.

* * *

Έχοντας υιοθετήσει, όπως αναφέραμε πριν, τις μεθόδους των Γάλλων ακαδημαϊκών, ο Κάουτσκυ δεν ζήτησε εξηγήσεις για τα αίτια των γεγονότων, ούτε απόρησε με τις αντιφάσεις και τις ασυναρτησίες. Αν η Γεωργία αποχωρίστηκε από την επαναστατική Ρωσία, φταίγανε οι μπολσεβίκοι. Αν οι Γεωργία κάλεσε τα γερμανικά στρατεύματα, ήταν επειδή ήταν καλύτερα από τα τούρκικα. Οι στρατιές των Χοενζόλλερν μπήκαν στη Γεωργία "όχι σαν ληστές και πλιατσικολόγοι" - ψελλίζει ο Κάουτσκυ - "αλλά σαν οργανωτές των παραγωγικών της δυνάμεων". Αλλά ακόμη και κάτω από τις στρατιές των Χοενζόλλερν, οι οποίες "έγιναν δεκτές με επευφημίες στους δρόμους της Τυφλίδας" (από ποιους;) η Γεωργία διατήρησε όλες της δημοκρατικές της αρετές. Ο Τόμπσον και ο Γουώκερ επίσης ωφέλησαν τη Γεωργία. Και αφού είχαν απολαύσει τις χάρες της πρώτα ο Γερμανός υπολοχαγός (τον οποίο η ίδια είχε καλέσει) και μετά ο Βρετανός υπολοχαγός, κανείς δεν μπορούσε να έχει την παραμικρή αμφιβολία ότι τη στιγμή της άφιξης της αντιπροσωπείας της Δεύτερης Διεθνούς η τιμή της Γεωργίας ήταν άσπιλη. Εξ' ού και το προφητικό συμπέρασμα του Κάουτσκυ: "Το πνεύμα του μενσεβικισμού, του οποίου ενσάρκωση αποτελεί η μενσεβίκικη Γεωργία, θα σώσει τη Ρωσία". (σ. 72)

Ήρθε η στιγμή το "πνεύμα του μενσεβικισμού" να εκφραστεί με σαφήνεια. Γύρω στο τέλος του 1918 (στις 27 Δεκέμβρη), έγινε μια κομματική συνδιάσκεψη του ΣΔΕΚΡ (μενσεβίκων) στη Μόσχα. Σ' αυτή τη συνδιάσκεψη έγινε συζήτηση για την πολιτική των τμημάτων του κόμματος τα οποία είχαν προσχωρήσει στις κυβερνήσεις των λευκοφρουρών ή είχαν συνασπιστεί ανοιχτά με τον ιμπεριαλισμό. Αυτές οι συζητήσεις επικεντρώθηκαν ιδιαίτερα γύρω απ' τούς Γεωργιανούς μενσεβίκους. Η επίσημη έκθεση της εκτελεστικής επιτροπής των μενσεβίκων σ' αυτή τη συνδιάσκεψη περιελάμβανε την ακόλουθη δήλωση: "Το κόμμα δεν μπορεί να ανεχθεί, και δεν προτίθεται να ανεχθεί στις γραμμές του, τους σύμμαχους της αντεπαναστατικής αστικής τάξης και του αγγλο-αμερικάνικου ιμπεριαλισμού, άσχετα από τα κίνητρα που μπορεί να εξώθησαν κάποιους να συνάψουν μια τέτοια συμμαχία". Στην απόφαση της συνδιάσκεψης δηλώνεται καθαρά: "Η συνδιάσκεψη έχει πειστεί ότι η πολιτική των Γεωργιανών σοσιαλδημοκρατών, που προσπαθούν να διασώσουν τη δημοκρατική μορφή διακυβέρνησης και την ανεξαρτησία της Γεωργίας μέσω ενός προσανατολισμού που στηρίζεται στην ξένη βοήθεια και την απόσχιση από τη Ρωσία, τους έχει θέσει σε αντίθεση με τα καθήκοντα που το κόμμα, στο σύνολό του, ακολουθεί".

Αυτό το διαφωτιστικό επεισόδιο ρίχνει φως όχι μόνο στην ικανότητα του Κάουτσκυ να κρίνει σωστά τα γεγονότα της επανάστασης, αλλά επίσης και στην ευσυνειδησία του να τα εξηγήσει. Χωρίς καν να πάει για πληροφορίες στους φίλους του τους μενσεβίκους, και χωρίς να πάρει τα πιο στοιχειώδη μέτρα προφύλαξης, ο Κάουτσκυ παρουσίασε την πολιτική των Ζορντάνια-Τσερετέλι σαν την αληθινή μενσεβίκικη πολιτική, που θα μπορούσε επομένως να χρησιμεύσει σαν υπόδειγμα για τους διεθνείς σοσιαλδημοκράτες. Η επίσημη κρίση για την πολιτική από το "πραγματικά μενσεβίκικο" κόμμα, που διακηρύχθηκε από τα στόματα των Μάρτωφ και Νταν, ήταν ότι η πολιτική των Ζορντάνια-Τσερετέλι είχε μία "διαλυτική επίδραση" στο κόμμα, που "μείωνε, ή μάλλον κατέστρεφε την επιρροή του στα μάτια των προλεταριακών μαζών" (στην προαναφερθείσα έκδοση της κεντρικής επιτροπής των μενσεβίκων, σ. 6). Τη στιγμή που ο Κάουτσκυ έδινε τη μαρξιστική του ευλογία στη γεωργιανή πολιτική της "αυστηρής ουδετερότητας", ο Μάρτωφ και ο Νταν χρησιμοποιούσαν πολύ απειλητική γλώσσα γι' αυτή την πολιτική: "Το κόμμα," δήλωναν, "δε μπορεί, χωρίς να γίνει περίγελος σ' όλο τον κόσμο, να ανεχθεί τέτοιες πολιτικές ενέργειες των διαφόρων τμημάτων του, οι οποίες σε ανοιχτή ή μυστική συμμαχία με τους ταξικούς εχθρούς του, στρέφονται ενάντια στην ίδια την ουσία της επαναστατικής του πολιτικής." (στο ίδιο, σ. 6)

Αυτό θα 'πρεπε να θεωρηθεί επαρκές αποδεικτικό στοιχείο. Το νυχτικό του πολυμαθούς Κάουτσκυ μαγκώθηκε στα δύο μισά της μενσεβίκικης πόρτας, και φαίνεται ότι δε μπορεί να ξεμπλέξει. Αλλά ίσως τώρα, έστω και με καθυστέρηση, ο Κάουτσκυ κάνει έκκληση για βοήθεια στο Μάρτωφ. Αν το κάνει, η βοήθεια θα του δοθεί σίγουρα απλόχερα. Πάντως, για να απαλύνουμε το χτύπημα που δέχτηκε ο Κάουτσκυ από τους μενσεβίκους, πρέπει να δώσουμε κάποιες εξηγήσεις. Αυτά συνέβησαν σε μία εποχή έντονης επαναστατικής ανόδου. Οι μπολσεβίκοι νικούσαν τον Κολτσάκ. Η επανάσταση είχε ξεσπάσει στη Γερμανία και την Αυστρο-Ουγγαρία. Οι μενσεβίκοι ηγέτες αναγκαζόντουσαν να πετάξουν στη θάλασσα ένα μέρος από το έρμα για να μη βουλιάξουν αύτανδροι. Σε εργατικές συγκεντρώσεις στη Μόσχα και την Πετρούπολη, αρνιόντουσαν με αγανάκτηση κάθε αλληλεγγύη με την πολιτική της Γεωργίας. Απειλούσαν να διαγράψουν το Ζορντάνια και άλλους αν συνέχιζαν να κάνουν το κόμμα "περίγελο". Ήταν μια πολύ κρίσιμη περίοδος. Ακόμη και ο Χίλφερντινγκ ήθελε να εισαγάγει τα σοβιέτ στο σύνταγμα, και αυτό είναι επαρκής ένδειξη του πόσο είχε οξυνθεί η κατάσταση.

Οι επίσημοι μενσεβίκοι απειλούσαν να διαγράψουν τους Γεωργιανούς. Το έκαναν όμως; Φυσικά και όχι - ποτέ δεν είχαν πραγματικά αυτή την πρόθεση. Δε θα ήταν μενσεβίκοι αν έκαναν πράξη τα λόγια τους. Ολόκληρος ο διεθνής μενσεβικισμός δεν είναι παρά μία υπό όρους απειλή που ποτέ δεν πραγματοποιείται, ένα σηκωμένο χέρι που ποτέ δεν δίνει το χτύπημα.

Αυτό όμως δεν αναιρεί το γεγονός ότι στο θεμελιώδες ζήτημα της πολιτικής των Γεωργιανών μενσεβίκων, ο Κάουτσκυ εξαπατά ξεδιάντροπα τους αναγνώστες του. Αυτή η απάτη ξεσκεπάζεται από τους ίδιους τους μενσεβίκους. Ο Κάουτσκυ θα το βρει αδύνατο να ξεγλιστρήσει, γιατί το νυχτικό του έχει πιαστεί πολύ σφιχτά.

Και ο Μακντόναλντ; Α! Ο Μακντόναλντ "είναι ένας έντιμος άνθρωπος". Αλλά έχει ένα ελάττωμα: Δεν έχει ιδέα από σοσιαλισμό, καμία απολύτως ιδέα!

Σημειώσεις

[43] Ο αναλυτικός κατάλογος αυτών των σημαντικών εφοδίων, βασισμένος σε πρωτότυπα ντοκουμέντα, αναφέρεται στο βιβλίο του Ι. Σαφίρ, "Ο εμφύλιος πόλεμος στη Ρωσία και η μενσεβίκικη Γεωργία" (Μόσχα, 1921), σελ. 39 (Λ.Τ.)

[44] Σαουμυάν, Στέπαν (1878-1918): Μπολσεβίκος ηγέτης του Καυκάσου. Γεννήθηκε το 1878 στην Τυφλίδα. Προσχώρησε στους μπολσεβίκους το 1903, στο συνέδριο στο οποίο χώρισαν με τους μενσεβίκους. Ηγήθηκε της γενικής απεργίας του 1914 στο Μπακού, και στη συνέχεια φυλακίστηκε για τη δράση του. Μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση έγινε Έκτακτος κομισάριος για τον Καύκασο και πρόεδρος του συμβουλίου των επιτρόπων του λαού του Μπακού. Δολοφονήθηκε στις 20 Σεπτέμβρη του 1918 κάτω από τις συνθήκες που περιγράφονται στο βιβλίο. (σ.τ.μ.)

[45] Τζαπαρίτζε, Αλεξέι (1881-1918): Οργανωτής των εργατών πετρελαίου του Μπακού, μπολσεβίκος, πρόεδρος του σοβιέτ του Μπακού. Μαζί με τον Στέπαν Σαουμυάν και άλλους 24 κομισάριους, δολοφονήθηκε από τις αντεπαναστατικές δυνάμεις το 1918. (σ.τ.μ.)

[46] Γιουντένιτς, στρατηγός Νικολάι Νικολάγιεβιτς (1862-1933): Ρώσος τσαρικός αξιωματικός, διοικητής των δυνάμεων του Καυκάσου στη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, μετά την κατάληψη της εξουσίας από τους μπολσεβίκους υποχώρησε στη Φιλανδία. Το Μάιο του 1919 έκανε μια αποτυχημένη απόπειρα να καταλάβει την Πετρούπολη, αλλά απωθήθηκε. Επανέλαβε την απόπειρα στο τέλος του 1919, νικήθηκε από τον Κόκκινο Στρατό που διέλυσε τον στρατό του στις αρχές του 1920. (σ.τ.μ.)