Bron: Uitgave Stichting Progressief Algemeen Vertaalbureau Amsterdam, 1952 – In samenwerking met Dacob, Archief en Bibliotheek voor de Studie van het Communisme
Vertaling: Stichting Progressief Algemeen Vertaalbureau
Deze versie: spelling
Transcriptie/HTML en contact: Adrien Verlee, voor het Marxists Internet Archive
– Creative Commons License 3.0.
Algemeen: u mag het werk kopiëren, verspreiden en doorgeven; remixen en/of afgeleide werken maken; mits naamsvermelding.
| Hoe te citeren?
Laatst bijgewerkt:
| Verwant: • Antonio Gramsci • Het probleem van de hedendaagse democratie • Italië, waarheen? |
De navolgende rede van Kameraad P. Togliatti verscheen in het orgaan van het Informatiebureau: Voor een duurzame vrede, voor Volksdemocratie, No. 51 van het jaar 1951.
Wegens de grote belangrijkheid van deze rede hebben wij gemeend, dat het zeer nuttig zou zijn deze rede in brochurevorm te laten verschijnen en bevelen deze brochure dan ook ten zeerste in uw aandacht aan.
Wat was de Oktoberrevolutie? Velen van ons herinneren zich nog die dagen. De revolutie voltrok zich in een der donkerste ogenblikken van de nabije geschiedenis van de mensheid, en het bericht van de revolutie klonk voor het grootste deel van hen, die er van hoorden, als iets vreemds. Ja, als iets in zijn volle omvang onbegrijpelijks. Voor ieder was slechts dit ene duidelijk, dat er iets werkelijk nieuws moest zijn gebeurd dat de mensen voordien nooit hadden gezien. De macht ging metterdaad over in de handen van die partij en die mensen, die door de gehele reactionaire pers als verworpenen van de maatschappij en vijanden van de mensheid, als agenten (vandaag zegt men vijfde colonne!) van een buitenlandse macht werden en tot vandaag nog worden uitgekreten. De verwarring was algemeen, vooral toen men zag dat het dit keer niet ging om iets van korte duur, maar om iets blijvends, dat het door de revolutie in Rusland omvergeworpen bewind inderdaad het laatste bewind van de oude regerende klassen was.
Het orgaan, waaruit de nieuwe macht voortkwam, heette Congres van de Sovjets van Arbeiders- en Soldatenafgevaardigden; hieraan namen ook de vertegenwoordigers van de vooruitstrevende lagen van de boeren deel.
Zij, die de meerderheid van de mensheid uitmaken, wier lot echter tot nu toe was geweest om te gehoorzamen aan de bezitters en de rijken en om uitgebuiten, onderdrukten te zijn, deze mensen namen de macht in handen: zij begonnen met de opbouw van een nieuwe staat, hun eigen staat, en zij gebruikten deze als het instrument voor de opbouw van een nieuwe maatschappij, waarin hun verlangen en hun hoop worden verwezenlijkt, waarin hun dromen worden vervuld.
Na de eerste verrassing werd de mensheid in twee kampen verdeeld. De werkers, de uitgebuiten en de armen, de door alle mogelijke onrechtvaardigheden onderdrukte en geknechte volken, de mensen met heldere ideeën en een vooruitstrevende geest beschouwen de nieuwe macht en de nieuwe staat, die in die tijd Sovjetrepubliek heette, als het begin van een ingrijpende omvorming van de gehele maatschappij. Later werd deze overtuiging versterkt en uitgebreid, ze werd door de feiten bevestigd, ze werd het beginpunt en de grondslag van een radicale vernieuwing van, de gehele vooruitstrevende beweging van de werkers en de volken.
Aan de andere kant werd tegen het land van de Sovjets een teugelloze en drieste campagne van weerzinwekkende beschuldigingen, leugens en laster ontketend; daarna kwamen gewapende interventie, blokkade, economische sabotage en vernietigingsoorlogen – een campagne, die nu reeds 34 jaar duurt en waarvan het einde nog niet te zien is.
Er waren in deze campagne en in de strijd tegen de Oktoberrevolutie, tegen het door haar opgerichte bewind verschillende momenten. In deze verschillende momenten werden vaak de rollen verwisseld. Wat Hitler vroeger zei, herhaalt Acheson vandaag, wat Mussolini deed, bootst Scelba na. De anti-Sovjetmanifesten, die gisteren door de verraders uit de Salo-Republiek (fascistische marionettenrepubliek, die tegen het einde van de tweede wereldoorlog door Mussolini in de stad Salo werd opgericht – Red.) werden opgehangen, worden vandaag door de klerikale partij weer op de muren geplakt. De tijd schijnt voorbij te zijn dat zelfs de priesters moesten zwijgen, omdat hun vrijheid in de heldhaftige strijd van de Sovjetvolken voor de overwinning op het fascisme verdedigd en veroverd werd.
Het schijnt dat Truman en de paus, de dictator Franco en de Labourleiders, de femelaars uit de sacristie, liberale filosofen en de fascistische misdadigers zich allen opnieuw hebben gegroepeerd in hetzelfde anti-Sovjetfront.
Het is doelloos om deze mensen op eenvoudig vast te leggen feiten te wijzen, doelloos om hun de realiteit van de dingen voor ogen te houden. Een sinds meer dan dertig jaren ononderbroken, crisisvrije vooruitgang van de economie; de uit niets geschapen industrie; de hervormde landbouw; het verdwijnen van de werkloosheid, van de nood, van de armoede, van het analfabetisme en de onwetendheid; het terugslaan van twee invasies; twee zegevierende oorlogen: en dan het belangrijkste: 200 miljoen mensen, die de regering en de leiding in hun eigen handen hebben genomen, die hun staatsburgerlijk bewustzijn smeden door aanhoudend onderzoek en studie, door de collectieve oplossing van alle productieproblemen, die het fundament van het sociale leven vormen – wat betekent dat alles voor deze lieden?!
Het enige dat zij van belang vinden, is het feit dat de macht en de staat, die uit de Oktoberrevolutie zijn voortgekomen, totaal verschillen van alles wat tot dusver heeft bestaan of nog bestaat – het zijn de macht en de staat van de werkers, die eindelijk niet meer worden uitgebuit, die eindelijk vrij zijn. Dat is genoeg om allen, die de steunpilaren van de moderne, op klassenverdeling en uitbuiting van de ene klasse door de andere berustende maatschappij zijn, in één front te brengen en hetzelfde te doen zeggen.
Ter wille van hun blinde verdediging van deze maatschappij met al haar onrecht, haar absurditeit, haar misdaden, ontkennen zij het bestaan van de feiten, liegen en lasteren zij. Zij zijn zelfs niet meer in staat om te begrijpen dat zij, door wanbegrip en vijandschap ten opzichte van de Sovjet-Unie te zaaien, opwekken tot haat en verdoeming van het grootste deel der mensheid. En daarmee is het oordeel over henzelf gesproken. Zij hebben elk gevoel van menselijkheid verloren; zij zijn bekrompen klassenegoïsten, losgebroken krankzinnigen.
Maar ondanks dat alles groeit na de uitbarstingen van de eerste jaren, onophoudelijk de aantrekkingskracht van het door de Sovjet-Unie gevestigde stelsel, in plaats van te verminderen.
Wat is er in het verleden gebeurd? Andere revoluties bewogen diepgaand de mensen en de volken voorbij de grenzen van de maatschappijen die ze hadden voortgebracht. Maar wat was er 20 jaar na de Engelse revolutie van haar aanzien overgebleven? Na het afsterven van de republiek was de overheersende positie van Engeland in Europa minder te danken aan ideologische invloed, dan aan de manier waarop de Engelse bourgeois het klaarspeelden om de rijkste ter wereld te worden, door hun werkers uit te buiten en de handel van andere volken weerzinwekkend te onderdrukken. Waarheen leidde Frankrijk, gedurende het korte tijdperk van één generatie, het elan, dat de grote Franse revolutie de gehele geschiedenis gegeven had? Tot een maatschappij waar vrijheid en gelijkheid slechts bestonden voor de bovenlaag van de bezitters; een stelsel, dat in veroveringsoorlogen de broederschap had vernietigd en zichzelf had uitgeput.
In 1813, vierentwintig jaar na de Franse revolutie, verenigden zich de volken van Europa in Leipzig, om hun vrijheid te heroveren in de strijd tegen de tirannie, die de burgerlijke revolutie was opgevolgd. In 1945, achtentwintig jaar na de Oktoberrevolutie, redden de Sovjetsoldaten, in Berlijn de vrijheid van alle volken van Europa.
Laten wij overstappen op de koloniale wereld.
Van enorme betekenis was de revolutionaire opstand van het Chinese volk tegen het koloniale regime. Ook daar moest, als het Chinese volk wilde zegevieren, als zijn overwinning als een vuurtoren voor vele andere volken de weg zou verlichten, een bewind worden opgericht dat gelijksoortig is met het bewind dat voortkwam uit de Oktoberrevolutie.
De aantrekkingskracht van de Oktoberrevolutie neemt voortdurend toe, omdat de klasse die deze revolutie heeft voltrokken, de arbeidersklasse, niet de macht neemt om nieuwe voorrechten in haar voordeel en ten koste van een ander deel van de mensheid te scheppen, maar om voor eens en altijd alle verhoudingen op te heffen waaruit elk voorrecht, elke onderdrukking, elke uitbuiting van de ene mens door de andere voortkomen. Er is geen vooruitstrevende en bevrijdende zaak, die deze macht niet omvat, tot de zijne maakt en belichaamt. Zijn successen, zijn overwinningen kunnen nooit ten nadele van anderen komen, maar ten voordele van al wat voorwaarts wil.
De aan de macht gekomen arbeidersklasse respecteert, omvat en ontwikkelt alle beginselen van vrijheid en vooruitgang die door vorige revoluties zijn gesteld. En dat niet zozeer wegens haar ideologische doelstelling, maar omdat de arbeidersklasse door de historische verhoudingen van haar vorming en ontwikkeling er toe komt om de macht op te eisen en deze uit te oefenen, om op een nieuwe wijze de grondslagen van de maatschappij te vestigen, het productiestelsel en de verhoudingen tussen de mensen, die hieruit voortvloeien. Alleen wanneer de uitbuiting is afgeschaft en vervangen door een redelijke organisatie en samenwerking, kunnen de vrijheid, gelijkheid en broederschap tussen de mensen beginnen te heersen. Zo vinden de beginselen van de democratie hun algehele verwezenlijking van de beginselen van het socialisme, en kunnen zij deze alleen hierin vinden.
In bepaalde politieke kringen hoort men thans bij elke stap herhalen dat er een onoverkomelijke tegenstelling zou bestaan tussen democratie en socialisme, dat diepgaande economische hervormingen wenselijk zouden zijn, maar dat degene die deze wil verwezenlijken, bij onderdrukking of beperking van de staatsburgerlijke vrijheden belandt; men zegt vooral, dat het niet mogelijk is de op de kapitalistische winst berustende economie te vervangen door een collectieve economie, als men niet wil afzien van het liberalisme en de democratie om zich in de tirannie te storten. Het is de invloed van deze leerstellingen, die verklaart dat er tot aan de dag van vandaag mensen zijn, die zich afvragen of de sociale hervormingen die wij nastreven niet het einde zouden meebrengen van de democratische instellingen. Maar waarom zien zij niet naar de Sovjet-Unie, naar het land van het socialisme, waar het ruimste en meest consequente democratische leven verkregen werd juist door de opbouw van een collectieve economie?
Als wij onze blik naar de andere kant wenden, zien wij dat er buiten de Sovjet-Unie en de landen, die haar voorbeeld volgen, geen enkele plaats ter wereld is waar ingrijpende en blijvende economische hervormingen zijn ingevoerd die in staat zijn om de uitbuiting van de mensen af te schaffen en de verdeling van de maatschappij in klassen te doen verdwijnen. De overwinningen, die de arbeiders en werkers in andere, z.g. “democratische” landen hebben behaald, zijn alle beperkt en tijdelijk; zij werden door een hardnekkige strijd veroverd; zodra zij de economische voorrechten van de bezittende klassen ernstig zouden aantasten worden zij door algehele vernietiging bedreigd.
Om deze voorrechten ten koste van alles intact te houden, schrikken de bezittende klassen er niet voor terug de meest elementaire democratische vrijheden te beperken of zelfs geheel af te schaffen. Dit heeft het fascisme gedaan en dit zouden vele anderen vandaag willen doen. Men moet dus concluderen dat vandaag niet alleen de sociale rechtvaardigheid, maar ook de vrijheid en de democratie onverenigbaar zijn met het voortbestaan van de verouderde kapitalistische economie.
Men moet de vrijheid en de democratie niet verwarren met bijzondere organisatievormen van het politieke stelsel, zoals bv. het bestaan van gekozen parlementen, die op een bepaalde manier functioneren, met bepaalde politieke partijen, enz. Het komt zelden voor dat het parlement precies de verhoudingen tussen de klassen, de in het land bestaande belangen en opvattingen uitdrukt. Gewoonlijk wordt dit verhinderd door de overheersende positie van de groepen die de productiemiddelen en als gevolg daarvan de rijkdom hebben. Reeds de wijze van organisatie van een in klassen verdeelde maatschappij veroorzaakt dat de bezittende klasse steeds beschikt over een aanhang van een reusachtige massa kiezers, die zij vermag te bedriegen, te intimideren, te corrumperen, met alle middelen af te houden van het geven van hun stem in overeenstemming met de waarheid.
Wanneer, dankzij de taaie actie van een democratische en socialistische voorhoede, zoals bv. de communisten en socialisten in Italië, het stemmenaantal voor de bezittende, heersende klasse tot een minimum terugloopt, zodat deze gevaar loopt de macht te verliezen langs parlementaire democratische weg, worden andere middelen gebruikt. Dan grijpt de kerk in met excommunicaties tegen iedereen, die niet voor de ondernemers stemt. En als tenslotte ook dit middel van geestelijke terreur niet meer helpt, worden de kieswetten zodanig gewijzigd dat de meeste stemmen de minste invloed hebben en de meerderheid een minderheid wordt. Het is duidelijk dat deze manier van optreden niet beschouwd kan worden als een belichaming van de democratie. Integendeel. Hetzelfde geldt voor het befaamde meerpartijenstelsel en voor de aflossing van de regerende partijen. In alle huidige kapitalistische landen bestaat de tendens om dit stelsel en deze aflossing in het kamp van de regerende klassen slechts formeel in stand te houden, terwijl zich onder het mom daarvan een enkele politieke leiding in het belang van de sterkste groepen van deze klassen organiseert en vestigt. Om deze leiding uit te oefenen worden de vereiste compromissen in het geheim gesloten en is het parlement niet meer de werkelijke arena van een strijd tussen de partijen. Italië biedt op dit ogenblik een buitengewoon interessant voorbeeld van deze tendens.
Ieder redelijk mens moet inzien dat het parlementaire democratische stelsel, dat men wil voorstellen als de enige vorm van democratie, integendeel slechts een van haar historische manifestaties is, dat thans begint te degenereren en zijn democratisch karakter begint te verliezen; ingrijpende omvormingen van de economische basis van de maatschappij kunnen niet anders dan ook de vormen van dit stelsel veranderen.
Als wij de dingen op de keper beschouwen, moeten wij in de eerste plaats zeggen dat de democratie in het garanderen van de vrijheid van de mensen bestaat, maar een vrijheid die voor allen gelijk is; daar waar deze gelijkheid ontbreekt, bestaat de democratie nog niet of bestaat zij in beperkte mate. In de tweede plaats betekent democratie de macht in handen van het volk en uitgeoefend in het belang van het volk. Alleen waar deze voorwaarde wordt vervuld kunnen wij spreken van een democratische orde.
Zelfs in het verleden werden bepaalde maatschappelijke stelsels democratisch genoemd. Men spreekt bv. over de Atheense democratie. Maar in Athene was niet alleen een gelijke vrijheid voor allen ondenkbaar, er was ook een reusachtige massa mensen, de slaven, die ongeveer werden beschouwd zoals wij tegenwoordig onze huisdieren beschouwen. Zonder enige twijfel zal er een tijd komen waarin de tegenwoordige zg. westerse democratische stelsels eveneens beschouwd zullen worden als zeer ver van de democratie te staan, omdat zij niet gelijke vrijheden geven aan alle mensen.
De meest vooruitstrevende revoluties van de bourgeoisie hebben gelijke vrijheden verleend aan hen, die de rijkdommen en de productiemiddelen bezitten en deze te eigen bate willen gebruiken. Maar de grote meerderheid van de mensen is er ver van af om deze fundamentele vrijheid te hebben en dus heeft zij ook niet het volledig gebruik van alle andere vrijheden. Er blijft haar nog de vrijheid om te werken; maar het economisch leven is zodanig georganiseerd dat deze vrijheid zelf op een bepaald ogenblik verdwijnt en tegelijk daarmee zelfs de mogelijkheid om als mens te leven. Alle maatschappijen en alle staten, die thans bestaan, met uitzondering van de socialistische staten, zijn op deze doorslaggevende ongelijkheid gegrondvest.
Zoals iedereen kan zien, genieten in Italië de president van de Federatie van Industriëlen en andere magnaten van dit soort een onbegrensde vrijheid. Zij kunnen hun miljarden naar eigen goeddunken beheren, ze in de productie investeren en daardoor werk geven of dit nalaten, kapitalen ophopen of verkwisten. Zij kunnen hun persoonlijkheid in alle richtingen vrij ontwikkelen: zij kunnen grote menigten vrijelijk commanderen, fabrieken sluiten, de werktijd verkorten; zij kunnen brutale brieven richten aan het nationale parlement, dat kost hun niets; zij kunnen dagbladen en tijdschriften met grote oplagen kopen en door middel daarvan de publieke opinie vormen volgens hun smaak en belangen. Als het voor hen goed uitkomt, zijn zij ook vrij om lonen en prijzen vast te stellen, die het volk en de nationale economie ruïneren. Maar zijn de vrijheden, waarover zij beschikken, democratische vrijheden? Zonder enige twijfel niet, omdat alleen een bevoorrechte minderheid deze heeft en omdat zij tegen het collectief belang zijn. Daarom is het belachelijk om het regime van de Verenigde Staten van Amerika democratisch te noemen, een regime, dat in wezen gegrondvest is op deze onbegrensde vrijheid van de grote plutocraten, dat hun de leiding garandeert over het gehele maatschappelijke leven en zelfs over de publieke opinie, dat geen werkelijke en vrije partijenstrijd kent en waar geen schim van parlementair leven overblijft.
Zeker, er zijn democratische vrijheden bij ons, de vrijheden die door de republikeinse grondwet worden gewaarborgd. Maar voor de Italiaanse staatsburgers is het voldoende om te denken aan de gebeurtenissen uit onze nabije geschiedenis om ook in deze gemakkelijk te kunnen begrijpen hoe de vork in de steel zit. Deze vrijheden hebben wij thans, omdat de arbeidersklasse en het volk, geleid door hun partijen van de voorhoede, deze konden verkrijgen, afdwingen, verdedigen. Niemand heeft ze ons cadeau gedaan en zeker niet de Anglo-Amerikaanse autoriteiten, die in Griekenland, daar waar zij konden doen wat zij wilden, een fascistische dictatuur aan de macht hebben gebracht. De vrijheden, die wij veroverd hebben, moeten de niet-bezittende klassen dienen om zich te organiseren om een betere economische positie en deelneming aan de leiding van het openbare leven te eisen.
Hoe groter de successen zijn, die de werkers langs deze weg hebben behaald, des te hinderlijker worden de democratische vrijheden voor de heersende klassen, zij worden kluisters waarvan zij zich willen bevrijden, en de grondwet een val, waaruit zij willen ontsnappen. Altijd, wanneer de democratische vrijheden systematisch worden toegepast en daardoor de sociale betrekkingen tot op hun grondslag worden blootgelegd en de noodzaak van een verandering van de economische structuur, opdat allen gelijke rechten kunnen genieten, aan de dag treedt, wordt zelfs het formele recht op de vrijheid bestreden en ontkend door de heersende klassen. Altijd, wanneer de kracht, het bewustzijn, de organisatie en de zelfstandige beweging van de arbeidersklasse en de werkers zodanig worden dat de arbeidersklasse en de werkers onvermijdelijk hun plaats opeisen tussen de krachten die het gehele nationale leven besturen, wordt om dit te vermijden de gehele democratie door de heersende klasse op de mesthoop geworpen.
Dan wordt door de wetgeving, zoals dit onder het fascisme het geval was, of door het optreden en de maatregelen van de regering, zoals thans regeringszede is, de afzichtelijkste discriminatie tussen de mensen ingevoerd, als gevolg waarvan alleen diegenen als volwaardig worden beschouwd, die onder alle omstandigheden een radicale omvorming van de economie afwijzen of de noodzaak daarvan nog niet hebben ingezien, dat wil zeggen de leden van de heersende klassen en zij, die hen in hun machtspositie houden. De anderen zijn uitgestotenen, onwaardigen. Als zij in de een of andere organisatie numeriek en democratisch de meerderheid vormen, wordt deze organisatie niet meer als democratisch beschouwd en wordt zij buiten de wet gesteld.
Tussen de door de kapitalisten bestuurde staten worden verdragen gesloten om zelfs met behulp van gewapende interventie en oorlog de massa’s van de arbeiders en werkers, die de controle en het juk van de heersende klassen hebben afgeworpen en die nieuwe bladzijden in de geschiedenis schrijven met hun program van radicale vernieuwing, te verhinderen om zelfs met wettige middelen de bovenhand te verkrijgen of om alleen maar deel te nemen aan de leiding van het openbare leven.
Wij ontkennen niet dat de vooruitstrevende burgerlijke revoluties, zoals de grote Franse revolutie van 1789, het begrip democratie hebben verruimd, dat zij bepaalde fundamentele vrijheden van de staatsburger hebben vastgesteld. Maar wanneer wij zien naar de landen, die nog onder de heerschappij van het kapitalisme zijn, zien wij dat het politieke stolsel in al deze landen, zonder uitzondering, d.w.z. het befaamde kamp van de westerse democratieën, steeds openlijker in tegenspraak is met de democratische beginselen, dat het deze ontkent en met algehele vernietiging bedreigt, zoals reeds onder het fascisme is gebeurd. Wij zien dit niet als iets toevalligs, maar als een direct en onvermijdelijk gevolg van het feit, dat de economische basis in deze stelsels niet is veranderd en niet kan veranderen en derhalve blijft berusten op de kapitalistische voorrechten.
Wij vieren elk jaar de verjaardag van de Oktoberrevolutie en wij roepen alle democraten op om hem te vieren, omdat alleen deze revolutie de grondslagen heeft gelegd van een nieuwe maatschappij, waarin de democratie, na de verandering van de economische basis, de laatste hindernissen op de weg heeft vernietigd die door de kapitalistische orde zijn opgetrokken. Zij wordt belichaamd in een maatschappelijk en politiek stelsel, waarin alle mensen gelijke rechten hebben, waar de macht zich in handen van allen bevindt en waar allen uitsluitend van hun arbeid leven.
Er is geen democratie, waar de maatschappij in tweeën is verdeeld, aan ene kant de uitgebuiten, aan de andere de uitbuiters, aan ene kant de onderdrukten, aan de andere de onderdrukkers. Maar waar is buiten de Sovjet-Unie, buiten de volksdemocratieën en de grote Chinese Volksrepubliek, een maatschappij die deze verdeling in klassen heeft afgeschaft of er toe neigt om deze af te schaffen, waar zijn de stelsels die deze afschaffing bevorderen, versnellen? Zolang de verdeling in klassen niet is afgeschaft, kan er geen eenheid van het volk zijn, kunnen er geen werkelijke solidariteit en samenwerking zijn, kan er geen broederschap tussen de staatsburgers zijn.
Er is geen democratie waar de werkers, en in de eerste plaats de arbeidersklasse en hun partijen, niet deelnemen aan het bestuur van de maatschappij. Maar waar zijn, buiten de Sovjet-Unie, de volksdemocratieën en de grote Chinese Volksrepubliek, de landen waar dit heeft plaats gevonden en plaats kan vinden? Om in de zg. westerse landen waardig bevonden te worden om aan het uitoefenen van de macht deel te nemen, moeten de werkers en de arbeiders zich laten inlijven bij de partijen van de heersende klasse, d.w.z. afstand doen van hun eisen, hun idealen, hun zelfstandigheid. Er is geen democratie, waar men niet de gelijke rechten niet alleen van alle mensen, maar ook van alle volken erkent, onafhankelijk van de huidskleur, het ras, het historisch verleden of het karakter van de beschaving. Men kan geen stelsel democratisch noemen, dat zijn bestaan en zijn kracht grondvest op de vernietiging van de vrijheid van andere volken, op de bedreiging van hun onafhankelijkheid en van de vrede. De Britse regering, die het Perzische volk het recht weigert om over zijn eigen bodemschatten te beschikken, die met geweld en gewapenderhand het gebied van het Egyptische volk bezet houdt, is niet democratisch. De Amerikanen, die gebruik maken van geweld en gekuip, van corruptie en wapens, die zich mengen in het leven van alle andere volken, die overal in de wereld militaire bases oprichten om zichzelf de wereldheerschappij te bezorgen, zijn geen democraten. Het imperialisme is de tegenstelling, de vernietiging van de democratie. Alleen onder de socialistische maatschappijorde, die de maatschappijorde is van de Sovjet-Unie, kunnen de meest verschillende volken in vrede, in gelijkheid en in broederlijke samenwerking leven.
Men moet dus niet aan ons, Italiaanse communisten en socialisten, vragen of wij vóór de democratie zijn, of wij er altijd voor zullen zijn, maar aan de hardnekkige aanhangers (te goeder trouw of te kwader trouw) van de zg. westerse politieke stelsels moeten wij vragen: is het ogenblik niet gekomen om in te zien dat hetgeen zij verdedigen, zelfs als het in het verleden een vooruitgang is geweest, thans een politieke vorm op weg naar degeneratie is, die de democratische vooruitgang tegenhoudt, die steeds openlijker zelfs de beginselen van de democratie ontkent? Wij verdedigen alle democratische verworvenheden, die nog voorkomen in het raam van deze stelsels, omdat ze door het volk werden veroverd.
Thans is het onmogelijk om niet verder vooruit te gaan naar de vestiging van een gelijke vrijheid voor allen, naar de eenheid van het gehele volk, naar het bestuur van de openbare aangelegenheden door de arbeiders en werkers, naar de gelijkheid in recht en in feite van alle naties. De ervaring van de grootste en meest ontwikkelde landen van West-Europa toont reeds aan dat het hardnekkig afwijzen of nalaten om zich te begeven op de werkelijke weg van de democratie de traditionele stelsels van de kapitalistische bourgeoisie in een diepe crisis stort, die niet meer verborgen kan worden door manoeuvres of lapmiddeltjes. Men kan slechts uit deze crisis komen en deze slechts overwinnen in de mate waarin men overgaat van het rijk der formele vrijheden, maar van feitelijke ongelijkheden en flagrante onrechtvaardigheden, naar het opbouwen van een werkelijk democratisch stelsel door middel van de socialistische omvorming van de economische basis van de maatschappij.
Het is dus niet waar, dat men niet naar het socialisme kan gaan zonder de democratie en de vrijheid te liquideren; de waarheid is juist dat de vestiging van het socialisme de democratie redt en tot ontwikkeling brengt, door haar voor het eerst in een werkelijke vrijheid en gelijkheid te veranderen voor alle mensen en voor alle volken. Naarmate uit de feiten duidelijker deze waarheid blijkt, dat er geen andere weg is om dit doel te bereiken dan de weg waarvan de Sovjet-Unie het voorbeeld heeft gegeven, wordt het nog onvermijdelijker dat de gehele mensheid zich op deze weg begeeft.
Is er vandaag nog iemand – van de industrieel, die zich voor een “vader van de arbeiders” uitgeeft, tot de priester, van de uit de oorlog teruggekeerde generaal tot de onbevooroordeelde politicus – die zich niet minstens één keer een socialist heeft genoemd, maar die zijn tegenstanders als het zo uitkwam, evengoed om hun socialistische gezindheid heeft beschimpt en daarbij heeft opgeroepen, deze mensen te verachten en in de ban te doen? Het socialisme is de droom van de vernederden en beledigden en het stoort niemand zolang het een droom blijft. Nu het echter in een werkelijke macht, in een georganiseerde beweging verandert en na de Oktoberrevolutie in een staat, die de machtigste ter wereld is geworden, zijn al zijn tegenstanders het er over eens dat deze staat opgeruimd moet worden.
Het socialisme is de bevestiging, historisch gerijpt door de vorming en ontwikkeling van een nieuwe maatschappelijke klasse, de arbeidersklasse, van nieuwe rechten der menselijke persoonlijkheid. Meer dan een halve eeuw geleden somde een van de grootste Italiaanse denkers van de XIXe eeuw, Antonio Labriola, deze rechten van de mens in zijn bestaan op: het recht op arbeid, het recht op volledige betaling van zijn arbeid, het recht op cultuur. Waar zijn deze nieuwe rechten, niet alleen opgenomen in de grondwet, maar voor allen verwezenlijkt? Alleen in de Sovjet-Unie, alleen in de landen waar de economie collectief is. Alleen in de Sovjet-Unie en dankzij de Oktoberrevolutie heeft men verhoudingen geschapen die deze nieuwe rechten verwezenlijken. Onder deze voorwaarden zijn twee van beslissende betekenis. De eerste is de verandering van de economische basis van de maatschappij, de tweede is de garantie van een ononderbroken economische ontwikkeling. En de een is nauw verbonden met de ander.
De economische basis van de maatschappij verandert, wanneer de productie- en ruilmiddelen overgaan in handen van het collectief, wanneer ze worden gebruikt volgens een economisch plan, dat niet wordt voorgeschreven door het streven naar particuliere winst maar door het belang van het welzijn van het collectief, wanneer de uitbuiting van de mens door de mens, van de ene klasse door de andere klasse als gevolg daarvan verdwijnt. Deze verandering geeft op haar beurt de stoot tot een onophoudelijke ontwikkeling van maatschappelijke rijkdommen, ten eerste omdat zij niet verstoord wordt door de crisis, die het kapitalisme periodiek schokken en vervolgens omdat zij niet verkregen wordt door de verrijking van enkelen ten koste van de verarming van de anderen, door het plunderen van de volken door een groep imperialisten, maar door de samenwerking van allen in het belang van allen, door het onderhouden en de versterking van de vriendschap en de broederschap tussen de mensen en tussen de naties.
Daarin ligt de grote waarde, die nieuw is in de historie, van de economische vooruitgang, die verkregen werd dankzij de opeenvolgende vijfjarenplannen, die werden uitgewerkt nadat de socialistische macht zegevierend de gewapende interventie van de gehele kapitalistische wereld had teruggeslagen.
Het eerste vijfjarenplan (1928-1932) heeft de Sovjet-Unie veranderd van een overwegend agrarisch land in een industrieel land, het heeft de vooruitgang van het socialisme in de stad en op het land verzekerd, het heeft de grondslag gelegd van de socialistische maatschappij. Het tweede (1933-1937) heeft definitief het kapitalisme geliquideerd zowel in de industrie als in de landbouw, het heeft de volledige opbouw van deze maatschappij mogelijk gemaakt. Het derde was begonnen met zijn taak om de meest ontwikkelde kapitalistische landen in te halen en voorbij te streven, maar het werd onderbroken door de Hitler agressie en de grote vaderlandse oorlog, die eindigde met de schitterende overwinning van het Sovjetleger op het Duitse imperialisme en zijn bondgenoten.
Het is nuttig om eraan te herinneren dat de Sovjet-Unie vóór de laatste oorlog een vooruitgang heeft doorgemaakt, die te vergelijken is met die van de meest ontwikkelde kapitalistische landen in vierentwintig jaar, met dit verschil dat het kapitalisme in de loop van deze vierentwintig jaar tenminste tien crises heeft gekend, die de werkloosheid van miljoenen mensen met zich meebracht, een enorme vernietiging van rijkdommen en de verwoesting van de economische reserves van de maatschappij. De voortaan onbetwistbare superioriteit van het socialisme werd eens te meer aangetoond na de laatste oorlog. Sneller dan alle landen, die door de indringers verwoest waren, heeft de Sovjet-Unie de geleden schade van deze oorlog hersteld. Thans heeft de Sovjetindustrie een productie die het dubbele is van die van 1940. De hoeveelheid goederen, die ter beschikking van de gemeenschap staat, is zoveel groter geworden, dat het mogelijk was om over te gaan tot vier prijsverlagingen van 35 à 70 % in totaal. De verkregen resultaten op alle gebieden van de economie zijn zodanig, dat het mogelijk is geworden met succes een nieuwe taak aan te vatten, die een diepgaande wijziging in de omstandigheden van de natuur zelf beogen, om deze gunstiger te maken voor de mens en zijn arbeid. Dit werd niet verwezenlijkt door middel van armzalige “boomplantfeesten”, ter meerdere glorie van het vroeg-kale hoofd van een minister, maar door daadwerkelijk bosstroken te scheppen, die tientallen en honderdtallen meters breed zijn en duizenden kilometers lang en die het klimaat veranderen; door in de woestijn en de steppe nieuwe rivieren en reusachtige nieuwe meren te scheppen; door tienduizenden vierkante kilometers te bevloeien; door een aanvullende hoeveelheid elektrische energie te produceren die even groot is als de totale productie van sommige westelijke staten, zoals bv. ons eigen land. De nieuwe overvloed van producten, die het gevolg zal zijn van deze veranderingen en nieuwe bouwwerken, bereidt de overgang voor van het socialisme naar het communisme, naar een stelsel waaronder de mensen kunnen verbruiken niet volgens hun werk, maar volgens hun behoeften. Deze veranderingen en deze nieuwe bouwwerken van een geweldige omvang en draagwijdte, die de inspanning van het gehele collectief vereisen, leggen wij voor aan hen, die een doorslaggevend bewijs willen hebben van het feit, dat de Sovjet-Unie al haar krachten wijdt aan een vredeswerk en niet aan de voorbereiding van de oorlog. De zogenaamde westerse democraten doen juist het tegenovergestelde.
Onder de verhoudingen van de socialistische maatschappij worden de mensen heropgevoed. Een nieuwe mens is in wording. Er bestaat geen analfabetisme meer, de laatste overblijfselen van obscurantisme, bijgeloof en onwetendheid verdwijnen. Middelbare- en hogeschoolopleiding alsmede wetenschap worden tot gemeengoed van het volk. De oplagen van werken der klassieke en moderne schrijvers, alsmede van wetenschappelijke boeken bereiken getallen die ons astronomisch voorkomen. Wat echter in het bijzonder verandert, dat is de oriëntatie van de mens ten aanzien van de oplossing van levensvraagstukken.
In het gedeelte van de wereld, waarin wij leven, waarin het kapitalisme nog bestaat, zijn er steeds meer bewijzen om te zien dat het niet meer in staat is het vreedzame voortbestaan en de vooruitgang der mensheid te garanderen; hier geeft iedereen toe dat de cultuur, alsmede het geestelijke en morele leven der mensen een ontzaglijke diepe, onoverkomelijke crisis doormaken. De moderne wereldlijke ideeën, die in de laatste eeuwen de stuwende kracht waren voor de ontwikkeling van de beschaving, schijnen al hun mogelijkheden te hebben uitgeput en in een slop terechtgekomen te zijn. De ideeën, die begonnen waren met de verheerlijking van de mens als middelpunt van het heelal en met het onbegrensde geloof in het menselijke verstand, hebben op een zeker moment de uit hun grondslagen voortkomende consequenties opgegeven: zij willen niet erkennen dat de ontwikkeling van de kapitalistische economie en de ontwikkeling van de arbeidersklasse tot voornaamste factor der economie de taak stellen om alle economische en sociale betrekkingen te veranderen, wat insluit de schepping van een nieuwe maatschappij, die door de mensen in het algemeen belang wordt georganiseerd en beheerd, d.w.z. van de socialistische maatschappij. De burgerlijke maatschappij, die haar hoogtepunt heeft bereikt, verwerpt deze consequentie, teneinde zichzelf te behouden. Dat leidt echter onvermijdelijk tot een crisis van die ideeënwereld die de geestelijke voedingsbodem van deze maatschappij was. De laatste verworvenheid van de burgerlijke filosofie is de wanhoop. De laatste verworvenheid van de burgerlijke kunst is het zich distantiëren van de werkelijkheid, het verachten van duidelijke en verstaanbare dingen, is zinloos gestamel. In plaats van een concrete toenadering tot het begrip van historische verschijnselen, wordt met scepticisme een ontmoedigende opeenvolging van dezelfde verschijnselen geconstateerd. Verdwenen is het trotse geloof van de mens in de scheppende kracht van zijn vernuft en in de vooruitgang. Aan de oppervlakte komen oude idolen en afgetakeld bijgeloof. Deze atmosfeer van scepticisme, van verloochening en ontbinding dringt in alle gebieden van het intellect, in alle sferen van het zedelijke leven binnen.
Hiertegenover wordt het geloof van de mens in zichzelf, in het eigen vernuft, in zijn toekomst en in de vooruitgang in de ons door het marxisme geschonken nieuwe wereldbeschouwing ondersteund, verruimd en vernieuwd; het marxisme leert ons hoe de mens tot de bewuste schepper zowel van de sociale betrekkingen als van zijn gehele geschiedenis wordt. Deze nieuwe wereldbeschouwing krijgt zijn concrete belichaming in de opbouw van de socialistische en communistische maatschappij. Derhalve vindt de mens zichzelf weer in deze maatschappij. De elementaire menselijke gevoelens stralen in een nieuw licht, zij smeden de voor het algemene welzijn samenwerkende mensen dagelijks weer aaneen.
Diegenen, die, wanneer zij over de Sovjet-Unie spreken, uitsluitend haar economische en materiële successen, haar politieke hervormingen voor ogen hebben, vergissen zich. Deze successen zijn grandioos; doch dat wat vandaag het meest verbazing opwekt, zijn de mensen die sedert een generatie leven in een maatschappij, die zich volgens nieuwe wetten en onder een nieuwe leiding voorwaarts beweegt. Zij kennen geen angst meer, noch voor de staat, noch voor hun toekomst, maar ook niet voor de dreigementen van losgeslagen waanzinnigen, van de leiders der buitenlandse imperialistische staten. Dat verleent de Sovjetmensen een onmetelijk geloof in zich zelf, dat maakt hun zeden eenvoudig en open. Liefde voor het vaderland, een van huichelarij en dwang bevrijd gezinsleven, waardigheid en achting voor de persoonlijkheid, openlijke wederzijdse kritiek en oprechtheid verlenen deze mensen een bijzonder aanzien. De collectieve zelfkritiek wordt tot de kern van de nieuwe dialectische ontwikkeling van het gehele sociale leven. Voor het eerst in de geschiedenis is de arbeid niet alleen in schoolboekenverhaaltjes of preken, doch in het werkelijke leven tot een erezaak voor allen, tot de bron van elke waardigheid geworden. Iedereen, zelfs de meest achtergebleven arbeider, die zijn werk verricht, die zijn vak en zijn werkmethoden volkomen beheerst, ontwikkelt zijn persoonlijkheid en zijn eigen verantwoordelijkheidsgevoel, baant zich de weg naar leidende activiteit, gevoelt zich als een bewust, vrij en gelijkwaardig lid van de maatschappij, die dankzij de georganiseerde en planmatig opgezette arbeid van al haar leden voorwaarts schrijdt. De vrouwen genieten dezelfde rechten als de mannen. De jeugd is zeker van zichzelf en van zijn toekomst; hij weet zich noch door willekeur der ondernemers, noch door de regering, noch door economische crises en natuurrampen, noch door het uitzicht kanonnenvoer te worden, bedreigd. Zijn gehele toekomst hangt af van zijn studie en scheppen, van de gemeenschappelijke activiteit van een gehele generatie, teneinde de natuurkrachten te bedwingen, de maatschappelijke betrekkingen te vervolmaken, de materiële goederen steeds beter te verdelen en de vrede te beveiligen.
Ja zeker, de arbeid verlangt discipline in een bepaald bedrijf, alsook bij de vaststelling van de taken van deze of gene tak van de productie, d.w.z. bij de verdeling van de arbeid zelf over alle werkterreinen. Doch juist deze discipline wordt door het socialisme verdedigd tegen de liberale, wanorde en nood veroorzakende anarchie van het kapitalisme. Wij willen juist een maatschappelijke discipline, die door allen geaccepteerd, toegepast en gecontroleerd wordt. Het is begrijpelijk en juist, dat in deze nieuwe maatschappij, die klassen noch elkaar beconcurrerende en elkaar opslokkende economische groepen meer kent, diverse politieke partijen verdwijnen en de vooruitstrevende staatsburgers zich verenigen in de politieke eenheidsorganisatie, welke niet alleen de leiding van het gehele volk doch ook zijn praktische opvoeding in de geest van het socialisme is toevertrouwd. Het is duidelijk dat in deze nieuwe maatschappij de staatslieden een oorlog slechts als barbaarsheid en waanzin kunnen beschouwen, daar de ontwikkelingsbronnen van de economie in de maatschappij zelf liggen. Deze bronnen kunnen niet gezocht worden in het geweld noch in de onderwerping van andere volken. De achting voor de onafhankelijkheid van ieder volk is gegrondvest in de natuur van het socialisme.
Het is absurd en zinloos ons verwijten te maken, omdat wij in de Sovjet-Unie, in het land van het socialisme, in haar verworvenheden, in de grondslagen, die deze verworvenheden mogelijk hebben gemaakt, een oriëntatie en een richtlijn voor onze activiteit zoeken. Het is logisch en juist, dat dat gedeelte van de arbeidersklasse, dat de juiste weg gaat en dat door het overnemen van de macht en door de socialistische opbouw heeft verstaan grandioze overwinningen te behalen en grandioze prestaties te verrichten, alle overige strijdgroepen van het internationale proletariaat oriënteert en richting geeft. In haar tijd oriënteerde en richtte de vooruitstrevende bourgeoisie zich ook naar het voorbeeld van die groepen der bourgeoisie, die het in Engeland en Frankrijk was gelukt de weg naar de macht te gaan. Waarom zou dit richting geven ophouden, nu de arbeiders de leiders van een staat zijn geworden, waarom zouden zij hun ervaringen niet overbrengen aan het gehele internationale proletariaat? Is het niet om te lachen, wanneer men ziet hoe zich juist die sociaaldemocratische leiders of die koopbare inktkoelies uit verschillende partijen, zich opwinden, die in hun ijver om kapitalistische regeringen tegen contant geld te dienen, iedereen voorbijstreven, de kapitalisten zelf de hielen likken en hun elke dienst bewijzen?
De geschiedenis van de mensheid, in het bijzonder de geschiedenis van de volkeren van Europa en van de koloniale volkeren, was in de laatste 30 jaren bij lange na niet gemakkelijk. Het was niet altijd eenvoudig op het eerste gezicht wijs te worden uit de crises, omwentelingen en beroeringen van de voortdurende doodskrampen van het kapitalistische regime. Zodoende is het niet meer dan natuurlijk dat de werkers en de volken een gids zoeken. Doch wie kon zulk een gids zijn? Konden wij soms de oude heer Churchill volgen, die zoveel bewondering voor Mussolini en zoveel haat tegen elke bevrijdingsbeweging van de onderdrukte en ontrechte volkeren koesterde? Of misschien mijnheer De Gasperi en zijn vrienden, die met zulk een vertrouwen voor Mussolini hadden gestemd om hem de oprichting van het fascistische regime mogelijk te maken? Konden wij soms de grote Amerikaanse monopolies volgen, die er een opvallend voorbeeld van gaven hoe men ontelbare rijkdommen vernietigt ten einde de eigen winsten te redden? Konden wij de sociaaldemocratische leiders en de meerderheidsparlementariërs in de landen van West-Europa volgen, die door hun politiek de Spaanse Republiek hebben gewurgd en de oprichting van een duistere, fascistische en klerikale tirannie in Spanje hebben voorbereid? Of soms die “wijze” politici, die Hitler in München hun ondersteuning aanboden, opdat hij de Sovjet-Unie zou overvallen en hem als onderpand voor deze ondersteuning de onafhankelijke Tsjecho-Slowaakse staat uitleverden?
Het is duidelijk dat op deze wijze noch wegbereiders noch nuttige raadgevingen te vinden waren. Daarentegen vonden wij steeds een juist voorbeeld en een juiste richtlijn bij de socialistische Oktoberrevolutie, bij de staat die zij ter wereld bracht, bij de partij en bij de mensen die deze revolutie naar de overwinning, deze staat naar de triomf over de binnenlandse en buitenlandse vijanden, tot het succes in de moeilijkste situaties hebben geleid.
In 1917 stonden wij bij de tweesprong der geschiedenis. Toen de volkeren de vreselijke catastrofe van de eerste wereldoorlog achter zich hadden, toen half Europa verwoest was, werd het alle verstandige mensen duidelijk dat de oorzaak van deze catastrofe gevonden moest worden in de structuur van het kapitalistische systeem, dat steeds diepere tegenstellingen en gezwellen van het imperialisme heeft voortgebracht. Het was nodig met het kapitalisme te breken, dus het imperialisme omver te werpen, de weg van het socialisme in te slaan. Deze weg werd allen gewezen door de grote socialistische Oktoberrevolutie, door Lenin en Stalin. Hoeveel nieuwe catastrofes hadden kunnen worden voorkomen, wanneer geheel Europa deze aanwijzingen toentertijd had kunnen begrijpen en opvolgen! Weliswaar heeft het beste deel van de arbeiders, van de werkers, van de intellectuelen dit begrepen; het gevolg was de stichting van de Europese en wereldomspannende communistische beweging, die vandaag een indrukwekkende internationale kracht is, zeker van de overwinning.
Er ging een zekere tijd voorbij. Nadat de zwaarste wonden voorlopig waren geheeld, begonnen de leiders der bourgeoisie en hun sociaaldemocratische lakeien te prediken dat het hele euvel reeds was overwonnen, dat het kapitalisme gestabiliseerd was; de ontwikkeling zou van nu af aan een vreedzaam karakter dragen. Ook toen waarschuwden de leiders van de grote Oktoberrevolutie, van de Sovjetstaat en van de bolsjewistische partij tegen dit bedrog, omdat deze stabilisatie slechts van tijdelijke aard was en het een grote fout geweest zou zijn weer aan het oude te geloven, in plaats van zich op het nieuwe te oriënteren, dat in het teken van het socialisme ontstond. De vreselijke crisis die sinds 1929 de kapitalistische wereld op zijn grondvesten deed schudden, terwijl de triomfantelijke opbouw van het socialisme in de Sovjet-Unie voorwaarts schreed, heeft spoedig laten zien wie er gelijk had.
Het fascisme ontstond, in het eerst in zijn Italiaanse, Balkan en Poolse vorm en dan in de meer consequente en barbaarse vorm van het hitlerisme. Het was Stalin, die allen hielp het wezen van het fascisme te begrijpen, doordat hij het kenmerkte als de openlijke dictatuur van de reactionaire imperialistische elementen van het kapitaal. Het fascisme ontpopte zich steeds meer als vijand van de gehele beschaving en het waren de Sovjet-Unie en haar leiders, die alle volkeren opriepen om zich te verenigen, ten einde deze vijand te bestrijden en te vernietigen, ten einde hem vooral te verhinderen een oorlog te ontketenen, waarnaar hij streefde en die wij eerst sedert kort achter ons hebben. Noch de burgerlijke regeringen, noch de hoogwaardigheidsbekleders der katholieke kerk of de leiders der sociaaldemocratie wilden dit appel begrijpen; óf zij lonkten openlijk naar het fascisme óf zij begunstigden het en hielpen het indirect, doordat zij de antifascistische eenheid der werkers verbraken. Spanje, München en het roemloze einde van de Volkenbond zijn daarvoor bewijzen. Zou het appel der Sovjet-Unie te rechter tijd zijn opgevolgd, dan zou het naar alle waarschijnlijkheid niet tot de tweede wereldoorlog gekomen zijn.
En ook toen door de schuld van het fascisme en van die lieden, die de oprichting van de antifascistische eenheid niet wilden, de oorlog uitbrak, hebben de Sovjet-Unie en Stalin al het mogelijke gedaan opdat de gesel van de oorlog het land van het socialisme niet zou treffen en de volkeren getoond, dat het mogelijk geweest zou zijn de oorlog te verhinderen, wanneer alle mensen, alle volkeren, alle staten, die zich in de een of andere vorm op de democratie beriepen en die door het hitlerisme en fascisme bedreigd werden, hun krachten werkelijk verenigd en allen tezamen, tegelijkertijd en zonder bijbedoelingen de gemeenschappelijke vijand bestreden en verslagen zouden hebben. Wij Italianen weten niet wanneer en hoe wij ons zonder deze consequente activiteit der Sovjet-Unie van het fascisme, van de buitenlandse invasie zouden hebben bevrijd. Deze activiteit bezielt de laatste tien jaren de beweging en de strijd van alle volkeren voor de vrijheid.
En vandaag? Vandaag is het kamp van de democratie zo groot geworden dat alle verwachtingen werden overtroffen. In dit kamp staan hecht verenigd de volkeren en staten van Oost- en Midden-Europa. In dit kamp staat verenigd het grote, 450 miljoen zielen tellende Chinese volk en van deze nieuwe haard van diepe sociale hervormingen stroomt over het gehele onmetelijke Aziatische continent een nieuwe revolutionaire golf.
Jammerlijk is de aanblik van de verschimmelde “westelijke democraten”, die zich verbeelden dat zij, wegens de rol die het Europese westen eens heeft gespeeld, het zout der aarde zijn. Sommige landen, alsmede sommige filosofische en politieke stromingen van West-Europa waren de voorhoede, toen zij de banieren van de volkerenvrijheid, van de democratie en het socialisme ontplooiden. Doch het zwaartepunt van de beschaafde wereld verplaatst zich. Dat gebeurt omdat vandaag de Sovjet-Unie, de volksdemocratieën en de Chinese volksrepubliek deze banieren hoog houden. Op een nieuwe grondslag ontstaat een nieuwe eenheid der wereld.
Weer eens – en ik denk dat allen, die nog een greintje verstand hebben, zich daarvan bewust zijn – staat de gehele mensheid aan de tweesprong. Wee degenen, die daar geen aandacht aan schenken! Het systeem van het kapitalisme en imperialisme heeft reeds grenzen bereikt, waar het niet buiten kan treden, zonder nieuwe vreselijke rampen te doen losbarsten. Welke weg wordt de mensheid gewezen door de Verenigde Staten van Amerika, waar het kapitalisme nog het sterkst schijnt te zijn? Om een ontzaglijke, weergaloze economische crisis tegen te houden, kunnen zij slechts de strijd voor de verovering der gehele wereld op de spits drijven. Hitlers koortsfantasieën komen weer te voorschijn. De USA veranderen die landen van Europa, die vroeger vooraan gingen bij het verkondigen van de onafhankelijkheid der naties, in koloniën en halfkoloniën. De USA ontwrichten de economie van deze landen, ten einde ze aan zich ondergeschikt te maken, zij verdelen de volkeren, scheuren de gehele mensheid in twee delen en voeren de prediking van de klassenhaat tegen het socialisme op tot een razernij, zoals de fascisten slechts kenden. Zij zwepen hun satellieten meedogenloos op om hen in de afgrond van een nieuwe vernietigingsoorlog te jagen. Dat is de ene weg.
De andere weg is de erkenning van dit onaantastbare feit, dat democratie en socialisme hebben overwonnen in een reusachtig deel van de wereld dat de volkeren bij de keuze van de door hen gewenste economische en politieke vormen vrij moeten zijn, dat verschillende economische en politieke systemen voortaan, zonder elkaar met oorlogen te bestrijden of te bedreigen, vreedzaam naast elkaar moeten en kunnen bestaan. Deze weg wordt de mensen opnieuw getoond door de Sovjet-Unie, die uit naam van de zegevierende arbeidersklasse, uit naam van het socialisme alle vrijheidlievende mensen de hand reikt. De keuze is van beslissende betekenis: vrede of oorlog, vrijheid of slavernij, vooruitgang of vernietiging, wedijver en samenwerking tussen de volkeren of onherstelbare verscheuring der wereld in twee bewapende kampen voor de wederzijdse uitroeiing.
De Sovjet-Unie – de staat die niemand heeft kunnen dooddrukken toen hij nog nauwelijks was ontstaan, die sterker was dan alle tegen hem verenigde vijanden, die de ontzaglijke oorlogsmachine, die niemand kon tegenhouden, heeft verpletterd – biedt allen de vrede, de afschaffing en het verbod der vernietigingswapens en de beperking van de bewapening, zij stelt voor een einde te maken aan de internationale conflicten en een pact te sluiten dat elk oorlogsperspectief zal uitbannen. De Sovjet-Unie richt woorden tot de wereld, die in de harten van alle mensen slechts hoop en vertrouwen kunnen wakker roepen.
Thans moet het elkeen duidelijk zijn waarom de Sovjet-Unie de wegbereider is, waarom wij haar, haar volkeren, de bolsjewistische partij en haar leiders met zulk een bewondering, waardering en achting beschouwen. Om dit land zulk een macht te geven, om het zulk een aanzien te verzekeren, zijn deze partij en deze mensen door de zwaarste beproevingen, door drie revoluties, twee wereldoorlogen en twee invasies gegaan. Zij hebben gezegevierd, omdat zij in het bezit zijn van de juiste leer, van het marxisme, dat Lenin en Stalin onder de nieuwe verhoudingen van het imperialisme, onder de verhoudingen van de overwinning der revolutie en van de opbouw van de socialistische maatschappij hebben ontwikkeld en toegepast. Zij hebben gezegevierd, omdat zij aan het hoofd staan van de meest vooruitstrevende kracht van onze tijd, de arbeidersklasse. Zij hebben het verstaan alle werkende massa’s in stad en land, alle vooruitstrevende krachten te scharen rond de arbeidersklasse. Zij hebben gezegevierd, omdat zij geen moeilijkheden vreesden, omdat zij bij de ontmaskering en bestrijding van alle vijanden en verraders meedogenloos te werk gingen. Staande aan het hoofd van de staat, verloren zij nooit het contact met het volk, waar zij uit voortgekomen zijn, waarmee hun gehele bestaan, al hun gedachten, hun gehele handelen zijn verbonden. Daarom onze bewondering, waardering en achting voor Stalin, de leerling en vriend van Lenin, de geniaalste staatsman, de grootste denker van onze tijd, de man die het verstaat met de eenvoudigste arbeider te spreken en miljoenenlegers tot de zegepraal te leiden, die uit de meest gecompliceerde feiten en de moeilijkste problemen duidelijk en eenvoudig de waarheid weet te doorgronden, die waarheid, die de weg verlicht, die les, die wegwijs maakt.
Vandaag, evenals in alle beslissende momenten van de nu reeds lange historische periode, die ons scheidt van de zege der Oktoberrevolutie, zijn wij er van overtuigd, dat de enig juiste weg voor de mensheid die weg is, die de Sovjet-Unie en aan het hoofd daarvan Stalin, aan de gehele wereld laten zien en voorstellen. Dat is de weg van het socialisme, d.w.z. van de democratie, van de sociale gerechtigheid en van de vooruitgang. Dat is de weg van de activering der vooruitstrevende krachten, die in het teken van de volkerenvrede in ieder land tot omvorming van de economische structuur, tot volledige opheffing van de voorrechten der heersende klassen en tot de klassenloze maatschappij moet leiden. Dat is de weg van het vreedzame naast elkaar bestaan van verschillende economische en sociale systemen, de weg die de noodzakelijke vooruitgang van de beschaving met de geringste offers en het geringste risico waarborgt. Deze weg stellen wij voor aan allen en wij stellen al onze krachten in het werk, opdat de gehele mensheid hem beschrijdt. Wanneer echter, tot ongeluk van allen, de krankzinnigen aan het hoofd van het kamp van het stervende imperialisme hun hoofd zouden kwijt raken en zouden trachten de mensen in de afgrond van een nieuwe oorlog te storten, dan – en daarvan zijn wij overtuigd – zal deze waanzinnigen, dankzij onze kracht, de kracht van de arbeidersklasse en van de om onafhankelijkheid en vrede strijdende volkeren, dankzij de macht van alle vredelievende staten, vooral echter dankzij de macht van de Sovjet-Unie en de wijsheid van haar leiders, de weg versperd en de verdiende les gegeven worden. Uit de ruïnes van het kapitalisme en imperialisme moet en zal een nieuwe wereld ontstaan, die waarachtig verenigd is in de opbouw van een nieuwe, socialistische maatschappij.
