Friedrich Engels

Engels aan Marx


Geschreven: 7 oktober 1858
Bron: Tegen het reformisme, Uitgeverij Progres, Moskou 1990. Een bundel teksten (extracten) rond het thema reformisme
Vertaling: Uitgeverij Progres
Deze versie: Spelling - Voetnoten zijn niet overgenomen
Transcriptie/HTML en contact: Adrien Verlee, voor het Marxists Internet Archive, februari 2009

Laatste bewerking:


7 oktober 1858

De geschiedenis met Jones is hoogst weerzinwekkend. Hij zette hier een meeting op touw en sprak volkomen in de geest van de nieuwe bond. Met deze geschiedenis in het achterhoofd moet men werkelijk welhaast aannemen, dat de Engelse proletarische beweging in zijn oude traditioneel — chartistische vorm de laatste adem moest uitblazen, alvorens zich te kunnen ontplooien tot een nieuwe, meer levensvatbare vorm. En toch valt moeilijk te voorzien wat voor nieuwe vorm dat gaat worden. Het lijkt me overigens, dat de nieuwe stap van Jones, gezien de eerdere meer of mindere succesvolle pogingen tot zo’n bond, in werkelijkheid kan worden verklaard door het feit dat het Engelse proletariaat feitelijk steeds meer en meer verburgerlijkt, zodat deze meest burgerlijke van alle naties er kennelijk op uit is om een burgerlijke aristocratie te hebben en een burgerlijk proletariaat naast de bourgeoisie. Vanzelfsprekend is dit van een land, dat de gehele wereld exploiteert, tot op zekere hoogte een logische zaak. Hier kunnen slechts enige heel slechte jaren wat aan doen en zo te zien zullen deze nog wel even uitblijven, nu de vindplaatsen van goud zijn ontdekt. Ik moet overigens wel zeggen, dat het mij in het geheel niet duidelijk is, hoe de overtollige massa goederen die de crisis hadden veroorzaakt, zijn opgeslokt: een zo snelle daling van het waterpeil na zulk een hevige stormvloed is er nog nooit geweest.

Door de manoeuvres van Jones wordt Reynolds een vooraanstaande persoon; hij is de enige ‘erudiet’ (bij het gewone volk: ‘geleerde’), die nog demonstratief verklaart een vertegenwoordiger van het proletariaat te zijn — in wezen is hij echter even burgerlijk als thans monsieur Jones, alleen op een andere manier.

Vertaald uit het Duits


Zoek knop