Geschreven: Geschreven eind januari - 11 februari 1865
Bron: Tegen het reformisme, Uitgeverij Progres, Moskou 1990. Een bundel teksten (extracten) rond het thema reformisme
Vertaling: Uitgeverij Progres
Deze versie: Spelling - Voetnoten zijn niet overgenomen
Transcriptie/HTML en contact: Adrien Verlee, voor het Marxists Internet Archive
Laatste bewerking: 20 januari 2009
Zelfs in het meest uiterste geval, als de bourgeoisie uit angst voor de arbeiders zich gaat verbergen achter de rug van de reactie en tot afweer van de arbeiders aan het eigen kamp vijandige elementen zal mobiliseren, — zelfs ook dan zal de arbeiderspartij niets overblijven, dan door te gaan met de agitatie, die de bourgeoisie is afgevallen, agitatie in weerwil van de bourgeoisie voor burgervrijheid, vrijheid van pers, voor vrijheid van vereniging en vergadering. Zonder deze vrijheden kan de arbeiderspartij zelf geen bewegingsvrijheid krijgen: door ervoor te vechten, vecht zij voor zijn eigen levensvoorwaarden, voor de lucht die zij nodig heeft om te ademen.
Het spreekt vanzelf, dat in al deze gevallen de arbeiderspartij niet zomaar achter de bourgeoisie aan gaat hobbelen, maar zal gaan ageren als een volledig ervan losstaande, zelfstandige partij. Zij zal bij elke gelegenheid de bourgeoisie eraan herinneren, dat de belangen van de arbeidersklassen en de belangen van de kapitalisten lijnrecht tegenover elkaar staan en dat de arbeiders zich hiervan bewust zijn. Zij zal haar eigen organisatie in stand houden en ontwikkelen als tegenwicht voor de partijorganisatie van de bourgeoisie en slechts met deze laatste onderhandelen als macht tegen macht. Op die manier garandeert zij zich een positie, die ontzag zal inboezemen, zal zij aan de individuele arbeiders de belangen voor hun klassen duidelijk maken, en bij een naderende revolutiestorm, — en deze stormen herhalen zich thans met dezelfde regelmaat als de commerciële crises en als de stormen wanneer de dag even lang duurt als de nacht, — zal zij gereed zijn tot actie.
Vertaald uit het Duits