Geschreven: 1939
Bron: brochure van Uitgeverij De Nieuwe Tijd, Antwerpen – In samenwerking met Dacob, Archief en Bibliotheek voor de Studie van het Communisme
Deze versie: spelling - er is gekozen om de spelling ‘kommunistisch’ aan te houden
Transcriptie/HTML en contact: Adrien Verlee, voor het Marxists Internet Archive
Laatste bewerking: 14 mei 2009
| Verwant: • Slechts revolutie kan de oorlog een eind doen nemen • Het monsterpact van Stalin met Hitler • Fascisme en massapsychologie |
De kommunisten hebben het gedurende de jaren die volgden op de eerste imperialistische wereldoorlog, gesterkt door de lessen van Lenin en Stalin, aan de werkende massa’s onvermoeibaar duidelijk gemaakt, dat het in het karakter van het kapitalisme ligt, oorlogen te verwekken; dat de tegenstellingen tussen de kapitalistische landen door het verdrag van Versailles niet teniet zijn gedaan, maar dat integendeel deze tegenstellingen na verloop van tijd weer op zouden duiken, en wel met een nog grotere felheid.
Lenin heeft ons geleerd, dat oorlogen het onvermijdelijk begeleidingsverschijnsel van het kapitalisme zijn. Plundering van andermans gebied, de verovering en stelselmatige uitbuiting van de koloniën, de beheersing van de markten — dat zijn de oorlogsdoeleinden, waarvoor de kapitalistische staten vechten.
Stalin heeft keer op keer gewaarschuwd tegen het gevaar van een nieuwe imperialistische oorlog en gewezen op de oorzaken, die hem naderbij brachten.
In zijn rapport op het 16e Congres van de Komm. Partij van de Sovjet-Unie in 1930 zei hij: “De burgerlijke staten bewapenen en herbewapenen zich in koortsachtig tempo. Met welk doel? Het is duidelijk, dat het niet is om met elkaar te babbelen, maar om oorlog te voeren. En de oorlog is dan ook noodzakelijk voor de imperialisten, omdat hij het enige middel is om over te kunnen gaan tot een herverdeling der wereld, tot een herverdeling van de afzetgebieden, van de grondstofbronnen en van de beleggingssferen van het kapitaal.”
In een interview met Roy Howard — op 1 maart 1936 — legde Stalin er de nadruk op, dat de wezenlijke oorzaak van de imperialistische oorlogen gelegen is in het kapitalistisch stelsel, in zijn imperialistische veroveringsavonturen. Hij verklaarde:
“U herinnert zich wel de omstandigheden, waaronder de eerste wereldoorlog is uitgebroken. Hij is uitgebroken onder de druk van het verlangen naar een herverdeling der wereld. Thans zijn de omstandigheden weer dezelfde. Er zijn kapitalistische staten, die menen, dat zij tekort gekomen zijn sinds de vorige verdeling van invloedssferen, grondgebieden, grondstofbronnen, afzetmarkten, enz., en die een nieuwe verdeling begeren, en wel ten hunne voordelen.
Het kapitalisme in zijn imperialistische periode is een stelsel, dat de oorlog beschouwt als een wettig middel, om de internationale tegenstellingen op te lossen, een wettig middel in feite, al is het dan niet in de wet vastgelegd.”
De achter ons liggende gebeurtenissen bevestigen in alle opzichten de juistheid van deze profetische waarschuwing van Stalin. Zij betuigen evenzeer, hoe de kommunisten het bij het rechte eind hadden, toen zij verklaarden dat de volkeren binnen niet te lange tijd in de vuurpoel van de oorlog zouden worden geslingerd, als de internationale arbeidersklasse het niet verstond om door haar besliste strijd voor eenheid van actie te elfder ure de aanstichters en provocateurs van de oorlog terug te dringen. Zij betuigen, hoe juist de pogingen van de Kommunistische Internationale waren, om een machtig strijdfront tegen de oorlog te scheppen.
Nadat de volheren van Abessinië, Spanje en China zijn aangevallen, is thans de 2de imperialistische oorlog, een oorlog geworden tussen de grootste kapitalistische staten.
Hij is overgebracht naar het hart van Europa en dreigt te ontaarden tot een wereldmoord.
Door zijn wezen en karakter is de huidige oorlog van beide kanten een onrechtvaardige imperialistische oorlog, ondanks de bedrieglijke leuzen, waarmee de heersende klassen van de oorlogvoerende kapitalistische landen hun werkelijke doeleinden voor de ogen van de volksmassa’s pogen te omfloersen. Het karakter van de oorlog, aldus leert ons Lenin, “hangt niet af van de vraag, wie de aanvaller is en in welk land zich de vijand bevindt”, maar “welke klasse de oorlog voert en van welke politiek zulk een oorlog de voortzetting is.”
Evenals in 1914 is het de imperialistische bourgeoisie, die thans de oorlog voert. Die oorlog is de onmiddellijke voortzetting van de strijd tussen de imperialistische mogendheden om een herverdeling der wereld, om de opperheerschappij.
Slechts blinden zijn niet in staat om te zien, en slechts doortrapte bedriegers en zwendelaars kunnen ontkennen, dat de huidige oorlog tussen Engeland en Frankrijk enerzijds tegenover Duitsland anderzijds gevoerd wordt om de koloniën, de grondstofgebieden, tot beheersing van de zeehandelswegen, tot het onderwerpen en uitbuiten van andere volkeren. Engeland is, zoals men weet, een kolossaal wereldrijk met een koloniale bevolking van 450 miljoen mensen; Frankrijk bezit koloniën, waarvan het aantal inwoners 70 miljoen bedraagt. Duitsland dat, als een gevolg van de eerste imperialistische oorlog, van zijn koloniën beroofd was, stelt thans zijn eisen ten aanzien van de verdeling van de koloniale buit, die zich in handen van de Engelse en Franse imperialisten bevindt.
Dat is de werkelijke achtergrond van de tegenwoordige oorlog. Het oorlogsconflict tussen de krijgsvoerende landen wordt uitgevochten ter wille van de heerschappij in Europa, ter wille van de koloniale bezittingen in Afrika en andere werelddelen, ter wille van de petroleum, de steenkool, het ijzer, de rubber en volstrekt niet voor de verdediging van de “democratie”, de “vrijheid”, het “volkenrecht” en de onafhankelijkheid van de kleine landjes en volkeren, zoals de burgerlijke pers dat beweert en met haar de sociaaldemocraten, de bedriegers van de arbeidersklasse.
De belangen van de imperialistische bourgeoisie zijn evenzeer beslissend voor de houding van het merendeel der kapitalistische staten, die niet onmiddellijk aan de oorlog deelnemen. Hun neutraliteitspolitiek is boordevol huichelarij, in de eerste plaats de neutraliteit van de grootste kapitalistische mogendheid, de Verenigde Staten. De Amerikaanse bourgeoisie heeft geen vinger uitgestoken, toen Japan China binnenviel. Veeleer is zij in werkelijkheid de voornaamste oorlogsleverancier van het Japanse fascisme.
Onder de dekmantel van de “neutraliteit” stoken de Amerikaanse imperialisten de oorlog in het Verre Oosten aan, om Japan en China beiden te verzwakken en om vervolgens gebruik makend van hun macht, aan de oorlogvoerende landen hun wil op te leggen en China als voetenbankje te gebruiken.
Onder het masker van de neutraliteit moedigt de Amerikaanse bourgeoisie de uitbreiding van de Europese oorlog aan, zij wordt metterdaad een wapenfabrikante voor Engeland en Frankrijk, zij sleept enorme winsten in de wacht op kosten van de volkeren, die hun bloed in de oorlogslanden vergieten. Zij poogt haar concurrenten van de wereldmarkt te verdringen, haar imperialistische posities te versterken en te heersen over zeeën en oceanen.
De neutraliteit van andere landen van het kapitalisme, die niet in oorlog verwikkeld zijn, omhult zich met hetzelfde huichelachtige gewaad. Hun bourgeoisie stelt alles in het werk om zich in deze oorlog zoveel ze kan te verrijken. Om die reden moedigen zij, ook al zijn zij voor de vrede in hun eigen landen, niet minder de oorlog in de andere staten aan. Zij kwanselen met hun neutraliteit als met koopwaar en spannen zich in om ze aan de meestbiedende te verkopen.
Vele van deze staten, Italië in de eerste plaats, wachten af hoe zich in het verloop van deze oorlog, de overwinningskansen naar de ene of de andere zijde zullen aftekenen, om zich alsdan aan de zijde van de sterkste te scharen, hun klauwen in het vlees van de overwonnenen te slaan en hun deel van de buit in de wacht te slepen.
Op deze wijze toont de positie van de oorlogvoerende landen en ook die van de “neutrale” staten met overtuigende duidelijkheid aan, dat de verantwoordelijkheid voor deze oorlog op de schouders rust van de bourgeoisie der kapitalistische landen en in de eerste plaats op die van de heersende klieken van de oorlogvoerende mogendheden.
Men kan duidelijk twee etappes waarnemen in het verloop van de tweede imperialistische oorlog. Bij de eerste etappe hebben Italië, Duitsland en Japan een rechtstreeks agressieve houding aangenomen. Zij gingen tot de aanval over, terwijl de andere kapitalistische staten — Engeland, Frankrijk en Amerika — terugkrabbelden, een beslissende botsing met hun concurrenten poogden te ontlopen en hun expansiedrang in andere richting trachtten af te wenden, nl. tegen het land van het socialisme.
Thans zijn ook de imperialisten van Engeland en Frankrijk overgegaan tot het offensief; zij hebben hun volkeren in de oorlog gejaagd tegen Duitsland en pogen met alle middelen om zekere neutrale staten aan hun zijde te trekken.
Indien genoemde Europese staten voor korte tijd nog konden worden onderscheiden in agressieve en niet-agressieve, dat wil zeggen in directe verwekkers van de oorlog en in staten, die tot op een zeker ogenblik toe niet openlijk tussenbeide kwamen als aanvallende machten, hoewel zij van achter de schermen de aanval tegen andere landen begunstigden — thans komt deze onderscheiding niet meer met de bestaande werkelijkheid overeen. Dit onderscheid is uitgewist. Ja, meer nog het zijn juist de Engelse en Franse imperialisten, die thans de meest verwoede drijvers zijn, om de oorlogsbrand te vergroten, en daarvoor propaganda maken.
Waartoe dient deze positieverandering van de voornaamste imperialistische concurrenten, die van wezenlijk belang is voor een helder begrip van de zich voltrekkende gebeurtenissen? Zoals men weet, is het huidige Duitsland op weg getogen, om zich te vergroten onder de leuze, dat het tegen het verdrag van Versailles streed, en terwijl het de rol speelde van de gepantserde vuist der internationale reactie tegen het “wereldbolsjewisme”, tegen de Unie der Socialistische Sovjetrepublieken, heeft het nationaalsocialistische regime de volledigste steun genoten van het Franse en Engelse imperialisme, juist om in staat gesteld te worden, zijn “historische” antibolsjewistische zending te vervullen...
Duitsland heeft op de breedste wijze partij getrokken van de talloze toegeeflijkheden van Engeland en Frankrijk, en het heeft door zijn eigen staatshoofd het verdrag van Versailles als beëindigd doen verklaren; het heeft een legermacht geschapen en heeft zich Oostenrijk, Tsjecho-Slowakije en het Memelgebied doen uitleveren; het heeft vaste voet veroverd in Spanje.
Zolang de Engelse en Franse imperialisten konden hopen, de Duitse expansiedrang naar het oosten te richten, hebben zij op alle manieren de Duitse agressieve bedoelingen aangemoedigd, en dat tot ramp en vernietiging van andere volken, schuilgaande achter de politiek van de “niet-inmenging”. Zij hebben de collectieve veiligheid verworpen en de Volkenbond, die ze zelf opgericht hadden, tot een voorwerp van openbare bespotting gemaakt. Evenzo hebben ze met de levendigste voldoening het sluiten van het beruchte “Anti-Kominternpact” begroet, dat tussen Italië, Duitsland en Japan tot stand kwam, alsmede de geboorte van wat men noemt de “driehoek” Berlijn-Rome-Tokio.
Het hoogtepunt van deze politiek was de overeenkomst, die te München getekend werd, waarvandaan de eerste ministers van Engeland en Frankrijk naar hun land terugkeerden als “redders van de vrede”, één en al triomf, dat zij er eindelijk in waren geslaagd de spits van de Duitse agressie te richten tegen de Sovjet-Unie.
Maar in dat tijdsbestek betekende de Sovjet-Unie reeds een ontzaglijke wereldmacht. Rondom de zegevierende en onwrikbare bolsjewistische partij geschaard, die door de geniale en grote Stalin geleid wordt, heeft het Sovjetvolk, na met succes twee grootse vijfjarenplannen te hebben verwerkelijkt, een machtige socialistische industrie geschapen, de kleine boerenbedrijfjes op de weg van het socialisme gebracht en het collectieve landbouwbedrijf overal ingang doen vinden. Op deze grondslag is de onvernietigbare weermacht van het socialistische land opgebouwd, die steunt op de zedelijke en politieke eenheid van het volk, op zijn Rood Leger, dat volmaakt is uitgerust, en op het diepste Sovjetpatriottisme.
De Sovjet-Unie heeft door de bouw van een socialistische maatschappij en door de wijze vredespolitiek van Stalin op aanzienlijke wijze haar rol in het internationale strijdperk doen toenemen en het vertrouwen en de onbegrensde aanhankelijkheid van de volksmassa’s van alle landen, die van Duitsland daarbij inbegrepen, gewonnen.
Toen het door de imperialisten daarvoor geschikt geoordeelde ogenblik gekomen was, dat Duitsland zijn rol van gepantserde vuist tegen de Sovjet-Unie moest uitvoeren, kon dit land daartoe niet besluiten. Het moest rekening houden met de economische en militaire macht van de Sovjet-Unie en met de zedelijke eenheid, de aaneengeslotenheid van het volk van de Sovjet-Unie, dat klaar stond, om tot de laatste druppel bloed zijn socialistisch vaderland te verdedigen, en in staat was om elke vijand te vernietigen, welke deze ook was; in de tweede plaats moest de Duitse regering er rekening mee houden, dat zij er niet in zou slagen, om het grootste deel van het Duitse volk te bewegen een oorlog te beginnen tegen het grote land van het socialisme.
Duitsland stond dan ook voor het dilemma: óf in de toestand van ondergeschikte van het Engelse en Franse imperialisme de oorlog te ontketenen tegen de Sovjet-Unie en daarmee zijn leven op het spel zetten: óf een beslissende wending in zijn buitenlandse politiek te brengen en de weg van vredelievende verhoudingen met de Sovjet-Unie te betreden.
De feiten hebben geleerd dat de leiders van Duitsland de tweede weg kozen.
Gedurende die tijd saboteerden de leidende kringen van Engeland en Frankrijk, die gedurende maanden onderhandelden met de Sovjet-Unie om, zoals zij het voorstelden, een gemeenschappelijk front tegen de agressie te vestigen, in werkelijkheid met alle middelen de totstandkoming van dit front. Zij zijn tot het laatste ogenblik toe, doorgegaan met de onderhandelingen, om Duitsland tegen de Sovjet-Unie in de oorlog te storten. Dit feit is o.a. bevestigd door het Witboek, dat door de Engelse regering zelf is gepubliceerd, en dat handelt over de besprekingen van de ambassadeur van Engeland, Henderson, met Hitler aan de vooravond van de Duits-Poolse oorlog.
Maar de Engelse en Franse imperialisten kregen hun trekken thuis. Zij verloren het spel dat zij tegen de Sovjet-Unie hadden gespeeld. De Sovjet-Unie, die door het tekenen van een niet-aanvalspact met Duitsland de socialistische buitenlandse politiek verwezenlijkte, verijdelde de snode plannen van de oorlogsprovocateurs, verzekerde de vrede tussen de twee grote staten van Europa en verhoogde haar eigen invloed op de gehele gang van de internationale ontwikkeling.
Na de ondertekening van het Duits-Sovjet-Russische pact hebben de Engelse en Franse bourgeoisie, omdat ze niet meer konden rekenen op een oorlog tussen Duitsland en de Sovjet-Unie, zich begeven op de weg van de gewapende strijd tegen hun voornaamste imperialistische concurrent. Dit onder voorwendsel der verdediging van hun vazal, het reactionaire Polen van de landjonkers. Dit Polen, dat de Engelse en Franse imperialisten hadden geschapen als voorpost tegen het land van de Sovjets en met behulp waarvan zij in 1920 de jonge Sovjetrepubliek hadden willen wurgen.
Dit Polen, welks leiders Wilna van Litouwen hadden afgenomen en kort geleden nog stukken van Tsjecho-Slowakije hebben ingepalmd. Maar ook de kaart, die op Polen gezet was, ging verloren. De Poolse staat, deze gevangenis van volkeren met zijn regime van reactie en van terreur, van onderdrukking en uitplundering van miljoenen Oekraïners, Belo-Russen en van Poolse werkers zelf, vertoonde na de eerste militaire schok, zijn hele inwendige verrotting en stortte binnen veertien dagen in elkaar. De Sovjet-Unie zette in deze toestand haar eigen onafhankelijke politiek voort, welke voorgeschreven wordt door het socialisme waarvan de belangen overeenstemmen met die der werkers van alle landen; zij nam krachtige maatregelen om de vrede in het oosten van Europa te verzekeren. Door het zenden van het Rode Leger naar de West-Oekraïne en West-Belo-Rusland, is het Sovjetvolk zijn broeders, die zuchtten onder het juk van de Poolse heren te hulp gekomen; het heeft dertien miljoen arbeiders uit de bloedige slachting gehaald en hen bevrijd van de kapitalistische slavernij; het heeft hen de weg naar een gelukkig leven geopend en de vrijheid van hun nationale en culturele ontwikkeling verzekerd.
De Sovjet-Unie heeft, door het ondertekenen van het Duits-Sovjet-Russische pact van vriendschap en grensafbakening niet alleen het rechtstreekse gevaar van een oorlog voor haar volkeren uit de weg geruimd zij heeft ook een borstwering opgericht tegen de uitbreiding van de imperialistische oorlog.
De Sovjet-Unie heeft pacten van wederzijdse bijstand afgesloten met de kleine Baltische landen, die voortdurend een prooi van de grote imperialistische staten dreigden te worden en op deze wijze heeft zij hun nationale onafhankelijkheid gewaarborgd en hun verdediging tegen de imperialistische agressie verzekerd; tegelijkertijd heeft zij haar eigen staat van verdediging versterkt. De teruggave van Wilna en van de provincie van diezelfde naam aan Litouwen toont eens te meer op duidelijke wijze de buitengewone aandacht, die het land van het socialisme besteedt aan de nationale belangen van de kleine volkeren. Geen andere staat dan de Sovjet-Unie heeft ooit uit eigen beweging aan een klein naburig volk een hele streek afgestaan, rekening houdend met de nationale belangen van dat volk.
Door haar gehele politiek bewijst de Sovjet-Unie een onschatbare dienst aan de zaak van de wereldvrede, waarbij de volkeren van alle landen belang hebben.
Maar de imperialisten van Engeland en Frankrijk denken er niet aan, nu zij de oorlog eenmaal ontketend hebben, deze oorlog te staken. Integendeel, zij voeren de volkeren steeds verder naar de slachtvelden, terwijl zij op alle wijzen de ware aard van de oorlog verdoezelen. Zij gebruiken alle middelen om de volkeren te bedriegen. De oudere generatie van arbeiders, die de eerste imperialistische wereldoorlog heeft meegemaakt, herinnert zich zeer goed, hoe in die tijd de pers van Engeland en Frankrijk zich inspande, om dag aan dag aan te tonen, dat de regeringen van die landen de oorlog slechts voerden met het doel om “het vaderland te verdedigen” tegen het “Pruisische militarisme”, terwijl de Duitse pers verzekerde dat de oorlog ging tegen het “Russische tsarisme”.
In werkelijkheid weet men heel goed, dat de strijd gevoerd wordt tussen twee imperialistische groepen om de verdeling van de wereld.
De tegenwoordige heersende klassen van Engeland en Frankrijk, die, als voorheen, hun imperialistische doeleinden nastreven, hebben in overeenstemming met de veranderde omstandigheden, hun middelen en formuleringen ter ideologische misleiding veranderd. Speculerend op de antifascistische geest van de massa’s, lanceerden zij het oorlogswachtwoord “antifascisme” en zij bazuinen het uit, dat hun oorlog tegen Duitsland een “oorlog van de democratie tegen het fascisme”, een oorlog tegen het “hitlerisme” zou zijn.
Zij zijn inderdaad prachtig, die apostelen van de “antifascistische” oorlog. Gedurende jaren hebben zij op elke wijze hen aangemoedigd, tegen wie zij op het ogenblik de strijd voeren, en daarbij het gemeenschappelijk front van de strijd tegen het fascisme en tegen de oorlog gesaboteerd, toen deze strijd door de hele internationale toestand als de voornaamste taak van het ogenblik aangewezen was. Zij zijn inderdaad prachtig, deze “kampioenen voor de vrijheid van de volkeren”. Gedurende eeuwen handhaven zij de slavernij van miljoenen koloniale slaven, en het lot van kleine volken is voor deze kampioenen niet meer dan wisselgeld, waarvan zij zich bij hun imperialistische daden bedienen.
Zij zijn inderdaad prachtig, deze “verdedigers van de democratie”! Zij vernietigen in hun eigen landen de laatste vestingen van democratische volksrechten; zij verbieden kranten, zetten afgevaardigden af en vervolgen allen die hun stem tegen de onpopulaire oorlog verheffen.
De Franse bourgeoisie laat op het ogenblik de somberste tijden van de contrarevolutionaire terreur herleven. Sinds de bloedige vernietiging van de Commune van Parijs, heeft Frankrijk een dergelijke campagne der reactie tegen de arbeidersklasse niet gekend. Het verbod van de Franse Kommunistische Partij, de aanhouding van de revolutionaire vertegenwoordigers van het Franse proletariaat in het parlement — deze meest consequente strijders tegen alle reactie — leggen op duidelijke wijze getuigenis af van de leugenachtigheid en de huichelachtigheid der verklaringen, die gegeven worden over het democratische en antifascistische karakter van de oorlog.
De reactionaire bourgeoisie richt haar razernij tegen de kommunisten, omdat zij meer dan wat ook de waarheid over de oorlog vreest; omdat de Kommunistische Partij de enige partij is, die in staat is, om de strijd van de arbeidersklasse tegen de imperialistische oorlog te organiseren.
De bourgeoisie, stelt alles in het werk, om miljoenen mensen te dwingen te vechten en te sterven voor een zaak die de hunne niet is. Maar de arbeidersklasse, maar de werkers hebben niets te verdedigen in deze oorlog. Het is geen oorlog in het belang van het volk, maar in het belang van zijn uitbuiters.
Er bestaat voor de arbeidersklasse slechts een enkele juiste houding, dat is de onverzoenlijke en moedige strijd tegen de imperialistische oorlog, de strijd tegen de verantwoordelijken en de veroorzakers van deze oorlog, in de eerste plaats ieder in zijn eigen land, de strijd om aan deze roofoorlog een einde te maken.
Dat is de meest rechtvaardige zaak, voorgeschreven door de levensbelangen van het proletariaat en van alle werkers.
De oorlog die in de imperialistische landen ontketend is, heeft internationale toestand grondig veranderd. Hij brengt met zich een snelle verscherping van al de voornaamste tegenstellingen in de kapitalistische wereld. Hoe verder hij doorgaat, hoe verder hij de tegenstellingen tussen de imperialistische staten zal verergeren.
Hij verscherpt de tegenstellingen tussen de “moederlanden” en de koloniën, tussen overheersende naties en onderdrukte naties. Het voornaamste is, dat hij de klassenverhoudingen openlegt, in de burgerlijke maatschappij en tot het uiterste de tegenstellingen toespitst tussen het proletariaat en de bourgeoisie, tussen de wereld van uitgebuiten en het handvol uitbuiters.
De oorlog brengt geheel de onhoudbaarheid van het kapitalistische stelsel aan het licht en verwekt de scherpste en diepgaandste crisis van het kapitalisme.
De imperialistische oorlog brengt met zich een hergroepering van de klassenkrachten in de kapitalistische landen. In het kamp van de bourgeoisie worden de groepsbelangen der verschillende kringen vervaagd in het aangezicht van het klassebelang van de bourgeoisie in zijn geheel.
De oude verdeling in verschillende groepen, tussen meer of minder reactionaire elementen van de bourgeoisie, komt op de achtergrond door het gemeenschappelijk belang dat zij hebben om de oorlog te voeren en het kapitalisme te redden.
Er wordt een “nationale eenheid” geschapen, die van de uiterst reactionaire vleugel naar de uiterst zg. “linkse” vleugel van de bourgeoisie gaat, waaronder begrepen zijn de leiders van de burgerlijke partijen.
Maar aan de andere kant ziet men aan het andere uiterste de klassen die door de oorlog geruïneerd worden, zich van de burgerlijke en kleinburgerlijke partijen afkeren en zich bewegen in de richting van strijd tegen de imperialistische oorlog, tegen de bourgeoisie, die hem voert.
De meest oorlogzuchtige, chauvinistische, reactionaire elementen van de grote bourgeoisie, verkrijgen een doorslaggevende betekenis in het bestuur van de staat, zowel in de oorlogvoerende landen alsook in de meeste van de andere kapitalistische landen.
Men ziet in feite een militaire dictatuur oprichten, ofschoon vaak nog bemanteld door verschillende uiterlijke vermommingen, die bestemd zijn om de verontwaardiging van de massa’s tegen de oorlog te onderdrukken en de orde van de bourgeoisie voor eventuele schokken te vrijwaren.
Overal in de kapitalistische landen, niet slechts in de oorlogvoerenden, ontwikkelt zich een reactionaire campagne tegen de arbeidersklasse en de werkende massa’s.
Wat aldus tijdens de periode, die aan de oorlog vooraf ging, de kenmerken waren van het stelsel in de fascistische landen, krijgt in de loop van de oorlog een steeds verdergaande ontwikkeling in de zgn. burgerlijk-democratische landen.
In deze gewijzigde toestand is de taak van de arbeidersklasse op een nieuwe wijze voor haar gesteld. Indien het voorheen er op aankwam alle krachten samen te trekken in de strijd om de imperialistische oorlog te bezweren, om zijn brandstichters in bedwang te houden, thans is de voornaamste taak het mobiliseren van de grote massa’s voor de strijd tegen de in gang zijnde oorlog, om daar een eind aan te maken.
Indien vroeger het er op aankwam de weg te versperren voor het offensief van het kapitaal en de fascistische reactie, zo staat heden voor de arbeidersklasse de taak om met de grootste beslistheid te strijden tegen het regime van de ontketende reactie, van onderdrukking en uitplundering der volksmassa’s, de taak, die hierin bestaat om aan de heersende klassen niet toe te staan om de lasten van de oorlog op de rug van de arbeiders af te wentelen.
Indien voorheen de krachtsinspanning van de arbeidersklasse er in de eerste plaats op gericht was om de dagelijkse belangen van de werkers te verdedigen en hun te beschermen tegen de uitbuiting en de willekeur van de kapitalisten, en waar de daartoe noodzakelijke voorwaarden ontbraken, het niet mogelijk was om de afschaffing van de kapitalistische slavernij op de dagorde te plaatsen, heden, naarmate de door de oorlog veroorzaakte crisis zich verscherpt, zal deze met verhoogde nadruk voor de arbeidersklasse oprijzen.
De gewijzigde toestand en de nieuwe taak van de arbeidersklasse vereisen dat ook de tactiek van de kommunistische partijen dientengevolge moet worden gewijzigd. De tactiek van het proletarische eenheidsfront, die gedurende de laatste jaren werd toegepast, stelde het proletariaat en de werkende massa in staat om tijdelijk het offensief van het kapitaal en van de imperialistische reactie in een aantal landen tegen te houden. Zij heeft het Spaanse volk geholpen om gedurende 21/2 jaar een gewapende strijd te voeren tegen de binnenlandse reactie en tegen de buitenlandse overweldiger.
Zij heeft het Franse proletariaat in staat gesteld om belangrijke sociale veroveringen te bereiken. De beweging van het volksfront heeft de activiteit van de grote massa’s aangevuurd in de steden en op het platteland, voor de strijd voor hun eigen belangen tegen de reactionaire klieken.
Deze beweging was in staat om tijdelijk de uitbarsting van de Europese oorlog uit te stellen. De tactiek van het eenheidsfront en volksfront is zeer wel toepasselijk voor China, evenals in de koloniale en onderworpen landen, waar de volkeren de strijd voor hun nationale bevrijding voeren. Maar deze tactiek kan niet meer dienstig zijn voor de andere landen op de wijze, zoals zij tot aan de huidige oorlog werd toegepast.
De noodzakelijkheid om haar te wijzigen wordt bepaald door de ingetreden wijzigingen in de toestand en de taken van de arbeiderklasse evenals door de houding, die in verband met de imperialistische oorlog de leidende kringen hebben ingenomen van de partijen, die vroeger tot het volksfront behoorden.
De tactiek van het eenheids- en volksfront hield een gemeenschappelijke actie in van de kommunistische partijen met de sociaaldemocratische partijen, de kleinburgerlijke “democraten” en “radicalen”, tegen de reactie en tegen de oorlog.
Maar thans zijn de leiders van deze partijen overgegaan naar de actieve ondersteuning van de imperialistische oorlog. De sociaaldemocratische, de democratische en radicale dienaren van de bourgeoisie misbruikten op cynische wijze de antifascistische leuze van het volksfront om de volksmassa’s te bedriegen en het imperialistische karakter van de oorlog te verbergen. Onder het vaandel van de “nationale eenheid” hebben zij in werkelijkheid met de kapitalisten een eenheidsfront gesloten, dat van de conservatieven tot aan Labour gaat in Engeland, van de fascistische cagoulards tot aan de sociaaldemocraten in Frankrijk.
De leiders van de sociaaldemocratische partijen en van de reformistische vakbonden hebben zich vanaf de eerste dag van de oorlog op cynische wijze in de voorhoede van het imperialistische kamp geplaatst.
Zolang de heersende klassen van Engeland en Frankrijk de veroveringszucht van Duitsland tegen de Sovjet-Unie hoopten te kunnen richten en het reactionaire heersersstelsel van de Duitse bourgeoisie tegen de revolutionaire arbeidersbeweging te gebruiken, verklaarden de sociaaldemocratische leiders zich voor concessies aan de Duitse roofzucht.
Zij predikten het “integrale” pacifisme, trokken te vuur en te zwaard op tegen hen die de Münchenaars ontmaskerden, zij preekten de “vrede tot elke prijs”, en boden aan de vraagstukken van de verdeling van hulpbronnen en grondstoffen, van invloedssferen en van koloniën op vreedzame wijze te regelen. Toen bleek dat de Duitse veroveringszucht niet de Sovjet-Unie op het oog had, maar de overheerste gebieden en koloniën van Engeland en Frankrijk, en dat overigens de Sovjet-Unie in het geheel niet van plan was om voor hen de kastanjes uit het vuur te halen, werden de “socialistische pacifisten” de woedendste oorlogsdrijvers. Zij richtten hun giftige laster tegen het land van het socialisme, tegen de revolutionaire arbeiders van de kommunistische partijen.
De leidende kringen van de Tweede Internationale spelen de verachtelijkste en misdadigste rol in de bloedige slachtpartij van de oorlog.
Zij bedriegen de massa’s door het prediken van het “antifascistische” karakter van de oorlog en helpen de bourgeoisie de volkeren naar de slachtbank te drijven. De heersende klassen weten zeer goed, dat de volksmassa’s en de Engelse lords en de Franse bankiers en hun pers niet zouden geloven, indien zij zich tot taak zouden stellen het “antifascistische karakter” van de oorlog aan te tonen en aan te tonen dat hij om niets anders wordt gevoerd dan om Polen te verdedigen en de belangen van hun eigen volkeren te verzekeren.
Reeds gedurende de oorlog van 1914-18 wist de bourgeoisie dat zij er zonder de medewerking van de sociaaldemocratie niet in zou slagen om het chauvinisme op te zwepen, om de massa’s te bedriegen met de leuze van “vaderlandsverdediging” en hen voor hun imperialistische doeleinden naar de slachtvelden te drijven.
Heden bouwt zij opnieuw haar grootse verwachtingen op de sociaaldemocratie.
De houding van de leidende kringen van de Tweede Internationale en hun sociaalchauvinistisch standpunt in deze oorlog werpt een schril licht op heel hun voorafgaande politiek, een politiek van hardnekkige sabotage der eenheid in de gelederen van de arbeidersklasse, sabotage van haar strijd om de imperialistische oorlog te verhinderen.
De Kommunistische Internationale heeft alles in het werk gesteld om de krachten van de arbeidersklasse tot dat doel te verenigen en te groeperen. Ze heeft aan de Tweede Internationale en aan het Internationaal Vak Verbond (IVV) voorstellen gedaan tot eenheid van actie van het internationale proletariaat tegen de Italiaanse agressie in Abessinië. Ze heeft de gemeenschappelijke actie voorgesteld van alle organisaties der arbeidersklasse, om halt toe te roepen aan het Japanse imperialisme, dat het Chinese volk aanviel. Ze heeft talloze malen, de gehele wereld weet dat, dit zelfde voorstel herhaald tot gemeenschappelijke actie ten gunste van het Spaanse volk. De kommunisten hebben nadrukkelijk onderstreept, dat de non-interventiepolitiek zou uitdraaien op de ontketening van een nieuwe imperialistische slachting. In de periode van München hebben de kommunisten gevraagd een werkelijk front te vormen der volkeren, met deelname van de Sovjet-Unie, tegen de oorlogsaanstichters. Maar de leiders van de sociaaldemocratie hebben stelselmatig deze pogingen van de kommunisten gesaboteerd.
Heden ten dage is het voor allen, die de ogen niet wensen te sluiten voor de onmiskenbare feiten, overduidelijk, dat het juist de sociaaldemocratische leiders zijn, als die Blums, Paul Faures, Citrines, Attlee’s en Greenwoods, De Brouckères, die door de eenheid van actie van het proletariaat te saboteren, welke de oorlog had kunnen verhinderen, de directe verantwoording er voor dragen, dat zij de bourgeoisie de mogelijkheid hebben gegeven miljoenen mensenlevens op te offeren aan haar egoïstische belangen.
Blum en zijn rotgenoten zijn het, die tezamen met de Engelse en Franse bourgeoisie, het republikeinse Spanje door middel van de “non-interventiepolitiek” hebben gewurgd; zij zijn het, die de “vredestichters” van München hebben ondersteund met het oogmerk van een oorlog tegen de Sovjet-Unie; en thans eisen zij van de arbeiders, dat deze de dood ingaan voor het herstel van de reactionaire, bankroete staat van de Poolse landjonkers en kapitalisten. Het zijn Blum en zijn rotgenoten, die het eenheidsfront en het Volksfront in Frankrijk hebben gesaboteerd, die de sluizen van de woedendste burgerlijke reactie hebben opengezet tegen de arbeidersklasse.
Zij zijn het, die nu tezamen met Jouhaux de dolk in de rug van het Franse proletariaat stopten door de verenigde vakverenigingen te scheuren en hen daardoor in dienst van de oorlog te stellen.
Het zijn Blum en zijn rotgenoten, die thans de arbeiders en de boeren er toe aanzetten hun bloed te vergieten en de dood in te gaan voor de handhaving van de koloniale heerschappij, die de Engelse en Franse imperialisten uitoefenen over de volkeren van India, Marokko en Indochina.
Het zijn de Blums, de De Brouckères en de Engelse arbeidersleiders, tezamen met de Franse en Engelse bourgeoisie, die het gehavende vaandel van het anti-Kominternpact oprapen, dat de Duitse nationaalsocialisten in de steek moesten laten, gedwongen door de omstandigheden. Het zijn de sociaaldemocratische ministers van meerdere landen, die geweigerd hebben wapens te verkopen aan het Spaanse volk voor zijn heldhaftige strijd en die thans eerder het masker van de neutraliteit op alle manieren de oorlogsleveranciers helpen moordwerktuigen te verhandelen en de campagne tegen de kommunisten en de Sovjet-Unie ten top voeren.
Uit al het voorafgaande volgt, dat de kommunisten op geen enkele wijze een eenheidsfront kunnen vormen met hen, die een eenheidsfront zijn aangegaan met de imperialisten en de misdadige oorlog tegen het volk ondersteunen.
De arbeidersklasse en de werkers volgen een andere weg dan de sociaaldemocratische, “democratische” en “radicale” politici, die de levensbelangen van de volksmassa’s verraden.
Tussen deze volksmassa’s en de dienaren van het imperialisme gaapt de afgrond van de bloedige oorlog.
Maar de noodzaak der eenheid van de arbeidersklasse en het verzamelen van de grote massa der werkende bevolking rondom haar, dringt zich met nog meer klem dan vroeger op, onder de verhoudingen van de oorlog en de crisis, die deze heeft veroorzaakt. Miljoenen arbeiders uit de kapitalistische wereld en vooral uit de oorlogvoerende landen hebben er een levensbelang bij, dat de eenheid in de strijd van de arbeidersklasse gevormd wordt en dat er een werkelijk volksfront gevormd wordt tegen de door de kapitalisten ontketende oorlog, tegen de tomeloze reactie, tegen de ongebreidelde uitplundering van de massa’s.
En wel verre van de strijd voor de eenheid in de gelederen van het proletariaat en de aaneensluiting van de werkende massa te staken, zullen de kommunisten hun pogingen in deze richting vertienvoudigen.
Echter, het probleem van de verwerkelijking der eenheid in de arbeidersklasse en de schepping van een eensgezind volksfront doet zich op een nieuwe wijze voor. In de periode voor de oorlog streefden de kommunisten de eenheid van actie der arbeidersklasse na langs de weg van een overeenkomst tussen de kommunistische partijen en de sociaaldemocratische partijen.
Thans is een dergelijke overeenkomst niet meer mogelijk. In de huidige omstandigheden kan en moet de eenheid van de arbeidersklasse verwerkelijkt worden van onderen op, op de basis van de uitbreiding der beweging van de werkende massa zelf en in een vastberaden strijd tegen de verraderlijke leiders van de sociaaldemocratische partijen. En dit proces zal in tal van gevallen vergemakkelijkt worden door de kameraadschappelijke verhoudingen, die gedurende enkele jaren gegroeid zijn tussen de kommunistische arbeiders en een aanzienlijk deel van de sociaaldemocratische arbeiders in hun gemeenschappelijke strijd tegen de reactie en de oorlogsstichters.
Evenzo zal dit proces vergemakkelijkt worden door het feit, dat de sociaaldemocratische partijen onder de last van de misdadige politiek van hun leiders ontwricht worden en dat de gezonde elementen, de proletarische elementen uit deze partijen tezamen met de kommunisten de weg zullen volgen van de strijd tegen de imperialistische oorlog en het kapitalisme.
In de voorafgaande periode streefden de kommunisten de vorming van een eensgezind volksfront na door overeenkomsten met de sociaaldemocratische partijen en andere “democratische” en “radicale” partijen van kleinburgerlijk karakter, verpersoonlijkt door hun leiders, op een gemeenschappelijk platform van strijd tegen het fascisme en tegen de oorlog. Maar sinds de leiders van deze partijen met pak en zak naar het kamp van het imperialisme zijn overgegaan en sommigen van hen, zoals de Franse radicalen, belast zijn met de directe leiding van de oorlog, kan er zelfs geen sprake zijn van dergelijke overeenkomsten.
Thans moet en kan de verzameling van de arbeidersklasse, van de doorslaggevende boerenmassa’s, van de werkers in de stad en de vooruitstrevende intellectuelen verwezenlijkt werden in een eensgezind volksfront, gevormd van onderen op, ondanks de leiders van deze partijen en tegen deze leiders, op de basis van de strijd tegen de imperialistische oorlog en tegen de reactie.
Dit eenheidsfront in de strijd der massa’s kan niet verwezenlijkt worden zonder de meest besliste strijd tegen de sociaaldemocratische, “democratische” en “radicale” knechten van het imperialisme teneinde de invloed van deze agenten der bourgeoisie in de arbeidersbeweging te doen verdwijnen en hen af te zonderen van de werkende massa.
De geschiedenis plaatst de arbeidersklasse in de kapitalistische landen thans voor een onmetelijke taak. De arbeidersklasse is verplicht miljoenen mensen uit de hel van de oorlog te redden, haar landen en volken te behoeden voor de ondergang, de verwoesting en de dood. Alleen de arbeidersklasse aan het hoofd van de belangrijkste lagen van de boerenstand en van de werkende middenstanders is in staat, vastberaden het hoofd te bieden aan de bourgeoisie en het imperialisme en een eind te maken aan hun misdadige en bloedige drijverijen. Alleen zij is in staat voor altijd een einde te maken aan de oorzaken die de imperialistische oorlogen teweeg brengen.
De taak, die voor de arbeidersklasse opdoemt, is volledig te vervullen. Heden ten dage zijn de krachten van het internationale proletariaat aanmerkelijk toegenomen in vergelijking met de eerste imperialistische oorlog. Zijn voorhoede — de arbeidersklasse van de Sovjet-Unie — heeft een onneembare vesting van het socialisme geschapen. Het feit, dat de Sovjet-Unie bestaat, vertienvoudigt de macht van de arbeidersklasse van alle kapitalistische landen en versterkt haar geloof in eigen kracht.
In tegenstelling tot de eerste imperialistische oorlog is het vertrouwen van de werkende massa’s in de bourgeoisie en het kapitalisme vanaf het begin van de huidige oorlog ernstig geschokt, en dit zal steeds meer het geval zijn.
De sociaaldemocratische leiders zullen er niet gedurende lange tijd in slagen de massa’s te bedriegen zoals ze dit hebben kunnen doen gedurende de eerste imperialistische wereldoorlog. Hun politiek van verraad, hun krijgstocht tegen het kommunisme en de Sovjet-Unie verwekken reeds nu levendige ontevredenheid in de gelederen van de sociaaldemocratische partijen zelf.
In de loop van de oorlog zal de verontwaardiging van de massa’s toenemen, zoals ook de anti-oorlogsbeweging een machtige vlucht zal nemen. De meest verwoede vervolgingen, die de bourgeoisie toepast, zijn niet in staat de strijd van de arbeiders tegen de imperialistische oorlog te bedwingen en te verstikken.
De historische rol van de kommunistische voorhoede van de arbeidersklasse op dit ogenblik is het organiseren en leiden van de strijd. Opdat de kommunisten zich met succes van die taak die hun is opgelegd kunnen kwijten, moeten zij het voorbeeld geven, moeten zij goed begrijpen wat de huidige oorlog in werkelijkheid is en de legende weerleggen, dat deze oorlog een antifascistische en een rechtvaardige zou zijn, een legende die de leiders van de sociaaldemocratie zich beijveren met zulk een hartstocht te verspreiden.
Uitleggen, nogmaals uitleggen, voortdurend aan de massa’s de ware toestand uiteenzetten.
Dat is vandaag de wezenlijke voorwaarde om de massa’s te mobiliseren rondom de strijd tegen de imperialistische oorlog en de kapitalistische reactie.
De uitbreiding van een werkelijk stevige beweging tegen de imperialistische oorlog en tegen de reactie, kan slechts dan met succes plaats vinden, als de kommunisten handelen en strijden te midden van de massa’s, nauwlettend op hun gesteldheid acht slaan, aandachtig luisteren naar hun mening en hun behoeften en noden ter harte nemen.
De kommunisten moeten niet al te veel op de gebeurtenissen voor uit snellen. Zij moeten de parolen formuleren naar de gegeven concrete toestand, parolen die aanvaardbaar zijn door de massa, ze moeten aan het hoofd van massabewegingen zijn en hen leiden bij de oplossing van de nieuwe moeilijkheden die zich voordoen.
De huidige, buitengewoon ernstige toestand eist van de kommunisten dat zij zich zonder te buigen onder welke onderdrukking of vervolging ook, vastberaden en dapper verheffen tegen de oorlog, tegen de bourgeoisie van hun eigen land dat zij handelen zoals Lenin het geleerd heeft, zoals de grote arbeidersleider Stalin het leert.
De kommunistische partijen moeten zich snel hergroeperen, rekening houdend met de omstandigheden die de oorlog heeft geschapen, ze moeten hun gelederen zuiveren van de verrotte elementen, de capitulanten, en een ijzeren bolsjewistische discipline handhaven. Men moet het vuur concentreren tegen het opportunisme dat afglijdt naar de “landsverdediging”, en de legende van het antifascistische karakter van de huidige oorlog ondersteunt. Hoe sneller de kommunistische partijen daar in slagen, des te beter zullen ze hun taak kunnen vervullen om zelfstandig leiding te geven aan de arbeidersbeweging, en voldoen aan de taak, waarvoor deze partijen in de huidige toestand staan.
In de loop van de oorlog zijn alle kommunistische partijen, alle organisaties van de arbeidersklasse en alle strijdbare arbeiders aan de grootste beproevingen blootgesteld.
Sommige zwakke elementen, zonder overtuiging, zullen ons op de gevaarlijke keerpunten in de steek laten.
De elementen die vreemd zijn aan de arbeidersklasse, de baantjesjagers, de renegaten, al diegenen, die zich in de Kommunistische Partij hebben ingedrongen, zullen over boord geworpen worden.
De kommunistische partijen zullen in hun geheel onwrikbaar de beproeving weerstaan.
De toekomstige worstelingen zullen hen nog meer harden. Nieuwe honderdduizenden strijders voor de zaak der arbeidersklasse zullen het wereldleger van het kommunisme komen vergroten.
De kommunistische partijen en de arbeidersklasse in de kapitalistische landen zullen bezield worden door het heldhaftig voorbeeld van de Russische bolsjewieken, het voorbeeld van de roemrijke partij van Lenin en Stalin, die aan het proletariaat gedurende de jaren 1914-18 getoond heeft welke weg gevolgd moet worden om uit de oorlog te geraken, en vervolgens de overwinning van het socialisme heeft verzekerd op een zesde gedeelte van de aardbol.
Door het vaandel van het proletarisch internationalisme hoog te houden en de banden van broederlijke solidariteit tussen de arbeidersklasse van alle landen te versterken zullen de kommunisten alle arbeiders helpen hun historische zending te vervullen.
De imperialisten van de oorlogvoerende landen zijn de oorlog begonnen om een herverdeling van de wereld, om de wereldheerschappij, ten koste van de slachting van miljoenen mensen. De arbeidersklasse is er toe geroepen een einde aan deze oorlog te maken op haar eigen wijze, in haar belang, in het belang van de gehele werkende mensheid. Zij is geroepen om voorgoed de werkelijke oorzaken, die de imperialistische oerlogen ontketenen, op te heffen.