Michael Bakoenin
Over anarchisme, staat en dictatuur
Hoofdstuk 10
In verschillende talen bestaan er uitgaven van de werken van Bakoenin. Zij zijn allen incompleet en verschillend van inhoud.
De voornaamste zijn:
· Oeuvres. Parijs 1895 1913. 6 dln. (1867-1872);
· Gesammelte Werke. Berlijn 1921 1924, 3 din. (1865-1873);
· Verzamelde Werken en Brieven (Russisch), Moskou 1934-1935. 4 din. (1828-1861);
· Michael Bakunins sozial-politischer Briefwechsel mit Alexander Iw. Herzen und Ogarjow, Stuttgart 1895.
Een editie van het volledige werk verschijnt sinds 1961 onder de titel Archives Bakounine, Leiden, Krul, 3 dln (4 dbn) verschenen.
De voornaamste werken over Bakoenin zijn: Max Nettlau, Michael Bakunin, Londen 1896-1900. 3 din., gehektograreerd; E. H. Cart, Michael Bakunin, Londen 1937; Ju. Steklov, M. A. Bakunin. Zijn leven en werk (Russisch). Moskou 1927. 4 din.; James Guillaume, l’Internationale. Documents et Souvenirs (1864-1878), Parijs 1905-1910, 4 dln.
Algemene overzichten zijn o.a.:
· H. P. G. Quack. De Socialisten Amsterdam 1923 (4e dr.) dl. 6, hfdst. 6;
· G. D. H. Cole, A History of Socialist Thought, London, 1954, dl. 2, hfdst. 9; Franco Venturi, Roots of Revolution. New York 1966, hfdst. 2en 17.
Kortere werken zijn:
· Fritz Brupbacher, Marx und Bakunin, Berlijn 1922;
· H E. Kaminski, Bakounine, Parijs 1938.
Bloemlezingen:
· G. P. Maximoff, The political philosphy of Bakunin, Glencoe, Illinois, 1953;
· F. Munoz, Bakounine. La Liberté, Parijs 1965;
· Henri Arvon, Michel Bakounine, om La vie conire la science, Parijs 1966;
· Rainer Heer, Michael Bakunin, Philosophie der Tat, Keulen 1968.
Met uitzondering van IV en VIII zijn alle fragmenten uit posthuum verschenen geschriften. Behalve van VIII, is de originele tekst Frans. Met uitzondering van IV zijn geen van de titels van Bakoenin.
I. Het socialisme
1. Fragment uit het manuscript Fédéralisme, socialisme et antithéologismse (1867). Oeuvres I, pp. 36-59.
2. Fragment uit een brief, gericht aan Charles-Louis Chassin, redacteur van het Parijse dagblad La Démocratie, gepubliceerd april 1868.
II. Staat en Maatschappij
1. Fragment uit, Fédéralisme, socialisme et antithéologismse (1868). Oeuvres pp. 139-145.
2. Fragment uit het manuscript l'Empire Knouto-Germanique et la Révolution sociale (1871). Oeuvres 1. pp. 265-289.
3. Fragment uit het manuscript l'Empire Knouto-Germanique et la Révolution sociale (1871). Oeuvres III. pp. 211-215.
4. Fragment van een lezing gehouden voor de arbeiders van de Val de Saint-Imier (Zwitserland) (1871). Oeuvres V. pp. 315-322.
5. Fragment uit het manuscript Considérations philosophiques sur le Fantome divin, sur le monde réel et sur l'homme (1870). Oeuvres III, pp. 183 191.
III. Autoriteit en Wetenschap
Fragment uit het manuscript manuscript l'Empire Knouto-Germanique et la Révolution sociale (1871). Oeuvres III, pp 90-100
IV. Drie anarchistische programma’s
1. Manuscript 1868. L'Alliance de la Démocratie socialiste et l'Association internationale des Travailleurs. Londen 1873, pp. 126-132.
2. Manuscript 1868. Idem pp. 125-126.
3. Manuscript 1868, Mémoire presente par la Fédération jurassienne de l'Association internationale a toutes les Fédérations de l'Internationale, SonsviIliers 1873, Appendix pp. 39-40.
V. Sociale Revolutie en geheime organisatie
1. Fragment uit een brief van Albert Richard, gedateerd 1 april 1870. La Revue de Paris, 1 september 1896.
2. Fragment uit een brief aan Sergej Netschajef gedateerd 2 juni 1870. Cahiers du Monde russe et soviétique, 1966, no 4.
VI. De Commune van Parijs en het staatsbegrip
Fragment uit het manuscript l'Empire Knouto-Germanique et la Révolution sociale (1871). Oeuvres IV, pp. 247-275.
VII. Het Marxisme en de staat
Fragmenten uit een brief aan La Liberté (1872), Archives Bakounine II, pp. 147-168.
VIII. Staat en dictatuur
1. Fragmenten uit Gosurdarstvennost i Anarchija (1873) (Etatisme et Anarchie). Archives Bakounine III. pp. 344 348.
2. Fragment uit Ecrits contre Marx (1872). Archives Bakounine II. pp. 201-204.
IX. Over Karl Marx
Brief van juni 1872. bestemd voor spaanse geestverwanten. Manuscript Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis. Duitse vertaling in Gesammelte Werke III, p. 10