Το παρόν κείμενο δημοσιεύτηκε στις 17/5/1988. Ως ΟΔΜΑΑΑ το παραθέτουμε επειδή αποτελεί ένα σημαντικό ιστορικό ντοκουμέντο, το οποίο μπορεί να φανεί χρήσιμο για τους ερευνητές. Το εν λόγω κείμενο, μας το έδωσε ο ιστορικός Δημήτρης Λιβιεράτος. Την αντιγραφή την έκανε ο Οδυσσέας Μανουσαρίδης, και την επιμέλεια είχε ο Δημήτρης Κατσορίδας. Επισημαίνουμε ότι η σύνταξη παρέμεινε όπως αυτή του αρχικού κειμένου.

ΠΟΡΙΣΜΑ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ  ΜΝΗΜΗΣ ΤΩΝ ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ ΠΟΥ  ΣΥΚΟΦΑΝΤΗΘΗΚΑΝ ΚΑΙ  ΕΞΟΝΤΩΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΤΜΗΜΑ ΤΗΣ ΗΓΕΣΙΑΣ ΤΗΣ 

Η Επιτροπή Πρωτοβουλίας συγκροτήθηκε του Σεπτέμβριο του 1987 με πρωτοβουλία του Τάσου Βουρνά, ιστορικού συγγραφέα και δημοσιογράφου και του Βασίλη Νεφελούδη και με τη συμμετοχή των: Κώστα Αναστασιάδη, δημοσιογράφου, Γιάννη Δαμασκόπουλου ανταρτοεπονίτη στα χρονιά της κατοχής, Μπάμπη Δρακόπουλου πρώην Γραμματέα του Κ.Κ.Ε. ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ, Γιώργου Ζαρογιάννη, Ταξίαρχου - Καπετάνιου του Ε.Λ.Α.Σ. και Γαβρίλη Λαμπάτου στελέχους της ΕΚΟΝ ΡΗΓΑΣ ΦΕΡΑΙΟΣ. Η επιτροπή επιδίωξε, χωρίς επιτυχία, να διευρυνθεί προς την κατεύθυνση προσωπικοτήτων φάσματος ευρύτερου από αυτό που εκφράζεται από τα μετέχοντα μελή της, εμμένοντας σταθερά στην αρχική απόφαση της να παραμείνει αυτόνομη και ανεξάρτητη από οποιοδήποτε κόμμα.   

Στην πρώτη συνεδρίαση της η Επιτροπή πρωτοβουλίας προσδιόρισε τους στόχους της ερευνάς της και κατάρτισε το πρόγραμμα της λειτουργίας και δράσης της. Πρέπει να σημειωθεί ότι το θέμα της αποκατάστασης της μνήμης των αγωνιστών που εξοντώθηκαν άδικα δεν τέθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα με την ίδρυση της Επιτροπής μας.    Μέλη της Επιτροπής όπως ο Μπάμπης Δρακόπουλος και ο Βασίλης Νεφελούδης και άλλοι που δεν είναι μέλη της Επιτροπής, ασχολήθηκαν και στο παρελθόν με το ίδιο θέμα. Υπενθυμίζουμε σχετικά ότι το 1983 το ΚΚΕ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ είχε συγκροτήσει Επιτροπή ερευνάς και τον ίδιο  χρόνο δημοσίευσε απόφαση με την οποία αποκατέστησε την μνήμη του Παντελή Δαμασκόπουλου. Ο Γιάννης Δαμασκόπουλος, από το 1945, αγωνίζεται για την αποκατάσταση της μνήμης του πατερά του. Είναι αβάσιμοι συνεπώς οι ισχυρισμοί που είδαν το φως της δημοσιότητας και σύμφωνα με τους οποίους, στην Ελλάδα, το θέμα ανέκυψε σαν προέκταση της ανάλογης πρωτοβουλίας του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ. Ακόμα και η ίδρυση της επιτροπής μας, χρονικά, προηγείται της εξαγγελίας του Γκορμπατσόφ για τη συγκρότηση Επιτροπής του Κ.Κ.Σ.Ε. με σκοπό την απονομή δικαιοσύνης σε άδικα εξοντωθέντες αγωνιστές στη Σοβιετική Ένωση. 

Η αυτόνομη ύπαρξη και δράση της Επιτροπής μας δεν σημαίνει καθόλου ότι είμαστε αδιάφοροι απέναντι στην ανάληψη παρομοίων πρωτοβουλιών σε άλλες χώρες. Αντίθετα, επειδή το Σταλινικό φαινόμενο της μισαλλοδοξίας και της βίαιης καταστολής κάθε διαφορετικής άποψης δεν ήταν περιορισμένο σε μια μονό χωρά, θεωρούμε ότι το ΚΙΝΗΜΑ ΤΗΣ ΚΡΙΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ των εγκληματικών ενεργειών που σημειώθηκαν σε διαφορές χώρες, δεν έχει περιορισμένο εθνικό χαρακτήρα. Είναι ευρύτερα διεθνές θέμα για το κομμουνιστικό κίνημα.                    

Η σύσταση της Επιτροπής πρωτοβουλίας δεν θα είχε νόημα εάν τα κόμματα της Αριστεράς αναλάμβαναν, με δική τους πρωτοβουλία, το έργο της ερευνάς, της αποκατάστασης  της αλήθειας και της απονομής δικαιοσύνης στους αβάσιμα κατηγορηθέντες και εγκληματικά εξοντωθέντες αγωνιστές. Επειδή όμως:

α) Το ΚΚΕ δεν έδειξε, μέχρι στιγμής, καμιά προθυμία να ασχοληθεί θετικά με το θέμα αυτό.

β) Το πρώην Κ.Κ.Ε. ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ, μετά την αποκατάσταση του Παντελή Δαμασκόπουλου το 1983, δεν συνέχισε την ερευνά του με στόχο την ολοκλήρωση του έργου που είχε αναλάβει.

γ) Κανένα άλλο από τα υπάρχοντα Κόμματα, που έχουν τις ρίζες τους στην Κομμουνιστική Αριστερά, δεν ανέλαβε παρόμοια πρωτοβουλία, αυτοί που αποτελούν την Επιτροπή πρωτοβου­λίας θεώρησαν χρέος τους να την αναλάβουν. Στόχος μας ήταν:

• Να ερευνήσουμε σε όλη τη δυνατή έκταση τις περιπτώσεις που γνωρίζουμε και εκείνες που θα έθεταν οι ενδιαφερόμενοι υπ’ όψιν της Επιτροπής.

• Να ευαισθητοποιήσουμε την κοινή γνώμη, με την δημοσίευση όλων των σχετικών στοιχείων.

• Και να συμβάλλουμε στην ενεργοποίηση των κομμάτων της Αριστεράς προς την κατεύ­θυνση της ερευνάς και της αποκατάστασης τιμής των εξοντωθέντων αγωνιστών. 

Η αποκατάσταση της μνήμης των αγωνιστών της αριστεράς δεν έχει μόνον τον χαρακτήρα της απονομής δικαιοσύνης.  Δεν είναι μόνον χρέος ηθικής τάξεως. Είναι επίσης σημαντική πολιτική πράξη που αφορά όχι μόνον στην αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας, όχι μόνον στο παρελθόν, αλλά επίσης και στο παρόν και στο μέλλον των πολιτικών ηθών της αριστεράς, στο παρόν και στο μέλλον του επίπεδου της πολιτικής σκέψης και δράσης. Όποιος αληθινά θέλει να συμβάλει στην αναστήλωση της αρχής που διακηρύχθηκε από τους θεμελιωτές του Επιστημονικού Σοσιαλισμού, κατά την οποία ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΧΩΡΙΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, οφείλει να δεχθεί ότι έχει χρέος να συμβάλει στο να απαλλαχθεί το Κομμουνιστικό Κίνημα από πολιτικές και πρακτικές που είναι ευθέως αντίθετες και με τον Κομμουνισμό και με την Δημοκρατία.  

Οι έρευνες της επιτροπής πρωτοβουλίας περιέλαβαν σειρά από ατομικές περιπτώσεις και εκτάθηκαν σε διαφορές κατηγορίες  και περιοχές, χωρίς ωστόσο να γίνει δυνατό να ερευνηθούν όλες οι πτυχές. Οι δυσκολίες ήταν πολλές και η κυριότερη από αυτές ήταν η μη δυνατότητα της Επιτροπής να προσπελάσει και να μελετήσει τα αρχεία των Κομμάτων της Αριστεράς. Από την αρχή της συγκρότησής της η επιτροπή είχε επίγνωση των δυσκολιών που θα συναντούσε και γι’ αυτό υπογράμμισε ότι το πόρισμα των εργασιών της θα ήταν ενδεικτικό μόνον και ότι χρέος των κομμάτων της αριστεράς ήταν να αναλάβουν μια περισσότερο εκτεταμένη και ολοκληρωμένη ερευνά. 

Οι περιπτώσεις που ερευνήθηκαν από την Επιτροπή κατά κατηγορίες ήταν οι ακόλουθες: 

Α) Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΗΓΕΤΙΚΩΝ ΣΤΕΛΕΧΩΝ ΤΟΥ ΚΚΕ ΠΟΥ ΒΡΕΘΗΚΑΝ ΣΤΗΝ Ε.Σ.Σ.Δ. ΤΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 1930-1940 ΚΑΙ  ΥΠΗΡΞΑΝ ΘΥΜΑΤΑ ΤΩΝ ΣΤΑΛΙΝΙΚΩΝ ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΕΩΝ 

Μολονότι στην αίτηση μας προς την ηγεσία του Κ.Κ.Σ.Ε. μέχρι αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει απάντηση, από πληροφορίες που συγκέντρωσε η Επιτροπή ανάμεσα στα θύματα των Σταλινικών εκκαθαρίσεων στην Ε.Σ.Σ.Δ., αναφέρονται οι: 

1) ΑΝΔΡΟΝΙΚΟΣ ΧΆΪΤΑΣ, διετέλεσε Γενικός Γραμματέας του ΚΚΕ.(1928-1931)

2) ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΛΟΖΩΦ, διετέλεσε γραμματέας της ΟΚΝΕ (1925-1928)

3) ΓΙΩΡΓΟΣ ΝΤΟΥΒΑΣ, διετέλεσε γραμματέας της ΟΚΝΕ (1928-1931)   

4) ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΠΥΛΙΩΤΗΣ, μέλος του Πολιτικού Γραφείου της Κ.Ε. (1928-1931)

5} ΚΩΣΤΑΣ ΕΥΤΥΧΙΔΗΣ, μέλος του Πολιτικού Γραφείου της Κ.Ε. (1928-1931)

6) ΑΛΕΞΗΣ ΧΡ1ΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗΣ, Διευθυντής του Ριζοσπάστη (1928-1931)

7) ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΚΛΥΔΩΝΑΡΗΣ, Βουλευτής του ΚΚΕ στη βουλή του 1932, μέλος Κ.Ε.

3) ΜΑΡΚΟΣ ΜΑΡΚΟΒΙΤΗΣ, στέλεχος της ΟΚΝΕ

9) ΓΙΑΝΝΗΣ  ΓΙΑΝΝΑΚΟΥΤΣΟΣ ή ΓΙΑΝΝΟΥΤΣΟΣ

10) ΤΖΑΝΝΗΣ ΦΛΑΡΑΚΟΣ, εργάτης, συνδικαλιστής, στέλεχος του ΚΚΕ, δραπέτευσε από τις φυλακές της Αίγινας.

11) ΚΟΥΡΟΥΚΛΗΣ, εργάτης, συνδικαλιστής, στέλεχος του ΚΚΕ, δραπέτευσε από τις φυλακές της Αίγινας

12) ΙΟΡΔΑΝΗΣ ΙΟΡΔΑΝΙΔΗΣ, παιδαγωγός, στέλεχος του ΚΚΕ

13) ΔΕΣΠΟΤΟΠΟΥΛΟΣ, στέλεχος του ΚΚΕ από το Βόλο     

14) ΑΒΡΑΑΜ ΔΕΡΒΙΣΌΓΛΟΥ, εργάτης, αγωνιστής, δραπέτης από τις φυλακές της Αίγινας

15) ΔΟΥΡΓΕΡΙΔΗΣ, εργάτης, αγωνιστής, δραπέτης από τις φυλακές της Αίγινας

16) ΚΑΛΟΓΡ1ΔΗΣ, εργάτης, αγωνιστής, δραπέτης από τις φυλακές της Αίγινας

17) ΣΑΡΙΚΑΣ, εργάτης, αγωνιστής, δραπέτης από  τις φυλακές της Αίγινας

18) ΘΩΜΑΖΟΣ, εργάτης, αγωνιστής, δραπέτης από τις φυλακές της Αίγινας

19) ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΣΑΓΚΑΡΑΚΗΣ, στέλεχος της ΟΚΝΕ

20) ΜΟΥΤΖΟΥΡΗΣ, μέλος του Γραφείου της Κ.Ε. της ΟΚΝΕ. 

Β) Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΣΤΟ ΜΠΟΥΛΚΕΣ ΤΗΣ ΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΑΣ (1944-1948) 

Το Μπούλκες είναι μια μικρή πόλη στα Βορειοδυτικά της Γιουγκοσλαβίας κοντά στα σύνορα με την Ουγγαρία. Στο σύνολο τους σχεδόν οι κάτοικοι του Μπούλκες ήταν Γερμανοί. Οι άνδρες είχαν ενταχθεί στο Χιτλερικό στρατό και οι γυναίκες συγκεντρώθηκαν σε στρατόπεδο. Η πόλη παραχωρήθηκε στους Έλληνες πολιτικούς προσφυγές που ήταν γύρω στις 5.000-6.000. Κομματικός καθοδηγητής στο Μπούλκες, ορίσθηκε ο Μιχάλης Πεκτασίδης (ανιψιός της Δόμνας, γυναίκας του Γιάννη Ιωαννίδη). Ο Μ. Πεκτασίδης αφού χρησιμοποιή­θηκε για μεγάλο χρονικό διάστημα δολοφονήθηκε και αυτός με εντολή του Γιάννη Ιωαννίδη. Επικεφαλής του κλιμακίου της Κ.Ε. του ΚΚΕ στην Γιου­γκο­σλαβία και καθοδηγητές της κομματικής οργάνωσης του Μπούλκες ήταν οι Γιάννης Ιωαννίδης και Πέτρος Ρούσσος. 

Μετά την ήττα στα Δεκεμβριανά, την υπογραφή της συμφωνίας της Βάρκιζας και το άγριο δολοφονικό όργιο των φασιστικών συμμοριών της Δεξιάς, μερικές χιλιάδες κυνη­γημένοι Ελασίτες πέρασαν στην Γιουγκοσλαβία και εγκαταστάθηκαν στο Μπούλκες. Όπως ήταν επόμενο και πικρίες υπήρχαν ανάμεσα στους προσφυγές, και αντιρρήσεις ακούγονταν σχετικά με την πολιτική που ακολουθήθηκε και απογοητεύσεις. Οι συζητήσεις γύρω απ' αυτά, κατά την αντίληψη της ηγεσίας, έπρεπε να "κοπούν με το μαχαίρι". Με βάση αυτή τη λογική άρχισαν οι νυχτερινές μουλωχτές συλλήψεις και εξαφανίσεις αγωνιστών. Τα θύματα της εγκληματικής αυτής νοοτροπίας και πρακτικής είναι πολλά, μερικοί από εκεί­νους που επέζησαν τα ανεβάζουν σε πάνω από εκατό. Οι διαφωνούντες στέλνονταν στο νησί του Δούναβη με το "αιτιολογικό" να κόβουν ξύλα για το ασβεστοκάμινο. Εκεί  εξοντώθηκαν. Παρά τις προσπάθειές της, η Επιτροπή δεν μπόρεσε να βρει, σε κάποιο σημαντικό αριθμό, τα ονόματα των εξοντωθέντων στο Μπούλκες. 

Γ) ΑΤΟΜΙΚΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΕΞΟΝΤΩΘΕΝΤΩΝ ΗΓΕΤΙΚΩΝ ΣΤΕΛΕΧΩΝ ΤΟΥ  ΚΚΕ 

1) ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΔΑΜΑΣΚΟΠΟΥΛΟΣ, μέλος της Κ.Ε. Γενικός Γραμματέας της Πανυπαλληλικής Επιτροπής.

Απομακρύνθηκε από το κόμμα στα τέλη του 1938 με εντελώς αβάσιμες επινοημένες κατηγορίες. Το 1943 κλήθηκε από την τότε ηγεσία στο Καρπενήσι (για να του ανατεθεί δουλεία στο ΕΑΜ). Παρέμεινε 9 μήνες σε ελεύθερες περιοχές. Το καλοκαίρι του 1944 εξοντώθηκε στο Καρπενήσι. Ύστερα από 40 χρονιά στις 4/12/84, στο Ριζοσπάστη γρά­φτηκε ότι "συμφωνά με το από 10/4/81 πόρισμα της Κ.Ε. Ελέγχου, τον παντελή Δαμασκόπουλο δεν βαρύνει καμιά κατηγορία". Ωστόσο το πόρισμα αυτό δεν δημοσιεύτηκε. 

2) ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΣΚΑΦΙΔΑΣ, μέλος του Πολιτικού Γραφείου της Κ.Ε. Με εντολή του Ν. Ζαχαριάδη, βγήκε από τη φυλακή με δήλωση "για να βοηθήσει το κόμμα να απαλλαγεί από τον Γ. Σιάντο" που ο Ν. Ζαχαριάδης τον θεωρούσε πράκτορα. Όπως ήταν επόμενο ο Γ. Σκαφίδας διαγράφτηκε σαν δηλωσίας. Αυτοεξορίστηκε στο χωριό της γυναίκας του, στη Μεσσηνία και το 1944 κλήθηκε από την ηγεσία του ΚΚΕ στο Καρπενήσι "για να του ανατεθεί δουλεία στο ΕΑΜ". Δολοφονήθηκε άνανδρα κατά τον ίδιο μυστικό-συνωμοτικό τρόπο, που δολοφονήθηκε ο Π. Δαμασκόπουλος. 

3) ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ (ΑΣΗΜΙΔΗΣ), μέλος της Κ.Ε. και του Π.Γ. του ΚΚΕ στην περίοδο 1931-1933.

Εξαναγκάστηκε σε απομάκρυνση από το κόμμα αφού πρώτα προπηλακίστηκε από τον Ν. Ζαχαριάδη σαν "αντικομματικός", "φραξιονιστής", "οπορτουνιστής", γιατί τόλμησε να κάνει διαφορετική πολιτική εκτίμηση για τα αίτια ενός δυσμενούς εκλογικού αποτελέσματος στη Θεσσαλονίκη. Το Δεκέμβριο του 1944 συνελήφθη από την πολιτοφυλακή του Γκύζη στο σπίτι του και θανατώθηκε στα "μουγκά". 

4) ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΖΙΝΙΕΡΗΣ (ΣΚΥΤΑΛΗΣ ή ΔΑΣΚΑΛΟΣ), διετέλεσε μέλος της Κ.Ε. και Γραμματέας της Κομματικής Οργάνωσης Αθήνας (1927-1930). Διαγράφτηκε γιατί έκανε δήλωση μετανοίας στην περίοδο της μοναρχοφασιστικής δικτατορίας. Στα χρόνια της Χιτλεροφασιστικής Κατοχής συνέβαλε ενεργά στη δημιουργία Εαμικών οργανώσεων στο χωριό του και στη γύρω περιοχή, όπου ζούσε αυτοεξόριστος. Τον κάλεσαν και αυτόν στο Καρπενήσι "για να του αναθέσουν δουλεία στο ΕΑΜ", πήγε και τον εξόντωσαν.  

5) και 6) ΣΤΑΥΡΟΣ ΓΑΚΗΣ και ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΠΕΝΗΣ, μεσαία καθοδηγητικά στελέχη  οργανώσεων του ΚΚΕ.

Όταν ήταν κρατούμενοι στην Ακροναυπλία τόλμησαν να έχουν διαφορετική γνώμη από εκείνη του Γιάννη Ιωαννίδη σε προβλήματα της ζωής της ομάδας συμβίωσης και να την πούνε. Τέθηκαν υπό διωγμό μέσα στο Στρατόπεδο, διαπομπεύτηκαν και αποπέμφθηκαν από την ομάδα συμβίωσης. Στα χρονιά της Κατοχής δούλεψαν στις αντιστασιακές οργανώσεις, πιάστηκαν με διαταγή της ηγεσίας και εξοντώθηκαν άνανδρα, ο Στ. Γάκης στο  Βόλο, ο Θαν. Καπένης στην Αιτωλοακαρνανία. 

7,8 και 9) ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΑΥΡΟΕΙΔΗΣ, ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΣΤΑΜΑΤΑΤΟΣ, ΣΤΑΘΗΣ ΜΕΓΑΛΟΟΙΚΟΝΟΜΟΥ. Εξοντώθηκαν κατά τον ίδιο περίπου τρόπο όπως και οι προηγούμενοι,  στην Ευρυτανία οι δύο πρώτοι, ο τρίτος στην Αττική. 

10) ΔΗΜΟΣ ΜΑΡΑΓΚΟΣ. Μέλος της αχτιδικής Επιτροπής Καλλιθέας, εξοντώθηκε γιατί διαφώνησε με την Γραμματίνα της αχτιδικής Επιτροπής, μια κυρία η οποία εξελίχθηκε αργότερα σε όργανο της Ασφάλειας. 

11) ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΖΟΥΜΠΑΣ στο Αγρίνιο 

12) Α. ΝΤΟΥΒΑΣ στο Αγρίνιο. 

Δ) ΑΡΧΕΙΟΜΑΡΞΙΣΤΕΣ - ΤΡΟΤΣΚΙΣΤΕΣ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΕΞΟΝΤΩΘΕΙ 

Οι κατάλογοι των Αρχειομαρξιστών - Τροτσκιστών που κατά καιρούς έχουν δημοσιευτεί σε εφημερίδες – περιοδικά, περιέχουν γύρω στα εξήντα ονόματα εξοντωθέντων. Η Επιτροπή μας αφού διαπίστωσε ότι σε ορισμένους από τους καταλόγους υπήρχαν λάθη, σε έναν (περίπτωση Α. Παπαγιάννη) υπήρχε το όνομα αγωνιστή που αποδεδειγμένα είχε εκτελεστεί από τους Γερμανούς, σαν "ανθρώπου που εκτελέστηκε από τους σταλινικούς"), προσπάθησε με την διασταύρωση των στοιχείων και των πληροφοριών, να εντοπίσει τις ξεκαθαρισμένες περιπτώσεις. Έτσι κατέληξε σε έναν πρώτο κατάλογο, με ονόματα σαρανταεννέα, αγωνιστών τροτσκιστών και αρχειομαρξιστών που δολοφονήθηκαν άνανδρα για τον απλό λόγο ότι είχαν διαφορετικές ιδεολογικές και πολιτικές τοποθετήσεις. 

Ο κατάλογος είναι ο ακόλουθος:

1)      Π. ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ, παλιός αρχειομαρξιστής του Αγρινίου, δολοφονήθηκε παρά την ενεργή του συμμετοχή στην Εθνική Αντίσταση.

2)      Κ. ΛΑΔΑΣ, παλιός αρχειομαρξιστής  του Αγρινίου, δολοφονήθηκε παρά την ενεργή του συμμετοχή στην Εθνική Αντίσταση.

3)      Ν. ΖΗΣΙΜΟΠΟΥΛΟΣ, παλιός αρχειομαρξιστής του Αγρινίου, δολοφονήθηκε παρά την ενεργή του συμμετοχή στην Εθνική Αντίσταση.

4)      Δ. ΚΑΠΕΤΑΝΑΚΗΣ, παλιός αρχειομαρξιστής του Αγρινίου, δολοφονήθηκε παρά την ενεργή του συμμετοχή στην Εθνική Αντίσταση.

5)      Ν. ΦΛΩΡΟΣ, παλιός αρχειομαρξιστής του Αγρινίου, δολοφονήθηκε παρά την ενεργή του συμμετοχή στην Εθνική Αντίσταση.

6)      Κ. ΚΑΛΟΓΕΡΑΚΗΣ, παλιός αρχειομαρξιστής του Αγρινίου, δολοφονήθηκε παρά την. ενεργή του συμμετοχή στην Εθνική Αντίσταση.

7)      Ν. ΞΑΝΘΟΠΟΥΛΟΣ, παλιός αρχειομαρξιστής του  Αγρινίου, δολοφονήθηκε παρά την ενεργή του συμμετοχή στην Εθνική Αντίσταση.

8)       Ν. ΠΑΓΩΝΗΣ, φοιτητής αρχειομαρξιστής. Στο Αγρίνιο εντάχθηκε στο ΕΑΜ.

9)      Γ. ΚΑΠΕΤΑΝΑΚΗΣ, από το Αγρίνιο.

10)   Γ. ΜΑΓΕΙΡΑΣ, Καπνεργάτης από το Αγρίνιο.

11)   Δ. ΒΟΥΡΣΟΥΚΗΣ, Αγωνιστής από την περίοδο του μεσοπολέμου. Μέλος της ΕΟΚΔΕ. Δικηγόρος, Ακροναυπλιώτης.

12)   Γ. ΔΟΞΑΣ, Εργάτης, ελαιοχρωματιστής, δολοφονήθηκε στην Καλλιθέα.

13)   Δ. ΜΠΕΛΙΑΣ, Δικηγόρος, δολοφονήθηκε στο Παγκράτι.

14)   Μ. ΚΑΒΑΛΙΕΡΟΣ,  Αρτεργάτης  [δολοφονήθηκε] στο Περιστέρι.

15)   Σ. ΒΕΡΟΥΧΗΣ, Ανάπηρος, Γεν. γραμματέας της Γεν. Συνομοσπονδίας Αναπήρων. Από το 1922 στο κίνημα, ανήκε στην Κ.Ε. του Μπολσεβίκου. Δολοφονήθηκε στην Εύβοια.

16)   Θ. ΑΔΡΑΜΥΤΙΔΗΣ, έφορος του Ευαγγελισμού. Εξορίστηκε από την 4η Αυγούστου στον Αη Στράτη, δολοφονήθηκε από την ΟΠΛΑ στον Ευαγγελισμό.

17)   Γ. ΖΟΥΡΗΣ, Εργάτης, υδραυλικός, εξορίστηκε από την 4η Αυγούστου.

18)   Ν. ΑΡΑΒΑΝΤΙΝΟΣ, Αγρότης από την Κεφαλονιά. Σκοτώθηκε από την ΟΠΛΑ στην Αθήνα.

19)   ΕΠ. ΣΤΕΦΑΝΟΥ, Αρτεργάτης, με δράση από το Μεσοπόλεμο.

20)   ΣΠ. ΠΗΛΙΤΣΗΣ, από τη Θήβα, πρώην Ελασίτης.

21)   Θ. ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ, λιμενεργάτης, από το 1927 στο εργατικό κίνημα, δολοφονήθηκε τον Δεκέμβρη.

22)   Ε. ΣΤΑΗΣ (ΚΑΡΒΟΥΝΗΣ),  Από τον Πειραιά. Με δράση από το 1926. Δολοφονήθηκε τον Δεκέμβρη.

23)   Μ. ΜΕΛΙΑΔΗΣ, Εργάτης των ΣΑΠ. Από το 1928 στο κίνημα. Δολοφονήθηκε στις 4 Δεκέμβρη.

24)   ΣΤ. ΣΤΕΡΓΙΟΥ, καπνεργάτης από τη Θεσσαλονίκη, με δράση από το 1920.

25)   Κ. ΧΑΡ1ΤΩΝΙΔΗΣ. Από τον Πειραιά. Με 20χρονη συμμετοχή στο κίνημα.   Δολοφονήθηκε το Δεκέμβρη στον Πειραιά.

26)   Δ. ΤΑΤΣΗΣ, Εργάτης μετάλλου, από το 1929 στο κίνημα της Θεσσαλονίκης.

27)   Π. ΤΣΙΓΚΕΛΗΣ, υπάλληλος ζαχαροπλάστης, αντιπρόεδρος του σωματείου του. Στην κατοχή τροτσκιστής. Εκτελέστηκε στο Περιστέρι.

28)   Γ. ΓΡΑΜΜΕΝΟΣ. Υπάλληλος της Σωτηρίας. Δολοφονήθηκε το Δεκέμβρη από την ΟΠΛΑ.

29)   Γ. ΑΡΝΙΩΤΑΚΗΣ, συνδικαλιστής εμποροϋπάλληλος. Εκτελέστηκε στο Περιστέρι.

30)   Γ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥ. Γκαρσόνι. Σκοτώθηκε στο Βύρωνα.

31)   Κ. ΜΑΓΓΟΣ. Από τα Γιαννιτσά. Το 1935 προσχωρεί στην Αρισ. Αντιπολίτευση. Δολοφονήθηκε στην περιφέρεια Γιαννιτσών το Σεπτέμβρη του 1944.

32)   Γ. ΑΘΑΝΑΣΑΚΗΣ, φοιτητής, δολοφονήθηκε στην Πάτρα.

33)   Δ. ΘΕΜΕΛΗΣ, Εργάτης.

34)   Θ. ΘΕΜΕΛΗΣ, Εργάτης.

35)   Ν. ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ, στο Βόλο Τυπογράφος, παλιός τροτσκιστής.

36)   Γ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΙΔΗΣ, Καπνεργάτης, αρχειομαρξιστής. Οργανώθηκε στο ΕΑΜ. Το 1944 δολοφονήθηκε στην περιφέρεια Τριχωνίδος.

37)   Ν. ΜΟΥΣΚΑΣ, εργάτης επισιτιστής. Από τη δεκαετία του 1920 στο επαναστατικό κίνημα. Δολοφονήθηκε τον Σεπτέμβρη του 1944.

38)   Πρ. ΒΑΛΑΒΑΝΙΔΗΣ, Ζαχαροπλάστης, από την Κοζάνη. Στο επαναστατικό κίνημα από το 1929.

39)   ΣΤΡ.  ΣΠΑΝΕΑΣ, δημοσιογράφος. Δολοφονήθηκε στο Παγκράτι.

40)   ΒΑΓ. ΠΛ1ΑΚΟΣ, Από τα Γιάννενα.

41)   ΒΑΣΙΛΗΣ ΡΑΠΤΗΣ, αρχειομαρξιστής που εντάχθηκε στον ΕΛΑΣ και δολοφονήθηκε στην περιφέρεια Τριχωνίδας.

42)   ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΩΤΗΡΑΚΗΣ, αρχειομαρξιστής που εντάχθηκε στον ΕΛΑΣ και δολοφονήθηκε στην περιφέρεια Τριχωνίδας.

43)   ΠΑΝΟΣ ΜΠΑΝΙΚΑΣ, αρχειομαρξιστής που εντάχθηκε στον ΕΛΑΣ και δολοφονήθηκε στην περιφέρεια Τριχωνίδος.

44)   ΝΑΚΟΣ ΠΑΝΟΠΟΥΛΟΣ, αρχειομαρξιστής από τη Φθιώτιδα, ενταγμένος στο ΕΑΜ-ΕΛΑΣ.

45)   ΔΗΜ. ΒΟΓΊΑΤΖΗΣ, αρχειομαρξιστής από τη Φθιώτιδα, ενταγμένος στο ΕΑΜ-ΕΛΑΣ.

46)   ΑΛΕΚΟΣ ΕΥΘΥΜΙΟΥ, αρχειομαρξιστής από τη Φθιώτιδα, ενταγμένος στο ΕΑΜ-ΕΛΑΣ.

47)   ΣΠΥΡ. ΑΡΧΑΝΙΩΤΗΣ, αρχειομαρξιστής από τη Φθιώτιδα, ενταγμένος στο ΕΑΜ-ΕΛΑΣ.

48)   Γ. ΠΟΝΗΡΟΣ, αρχειομαρξιστής από τη Φθιώτιδα, ενταγμένος στο ΕΑΜ-ΕΛΑΣ.

49)   ΚΑΤΣΙΜΠΡΑΣ – ΥΠΑΤΗ. 

Ε) ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. ΣΤΕΛΕΧΗ ΠΟΥ ΕΞΟΝΤΩΘΗΚΑΝ 

1)      Γ. ΓΙΑΝΝΟΥΛΗΣ, Δικηγόρος, απόφοιτος της Νομικής Σχολής Αθήνας. Έφεδρος αξιω­ματικός πεζικού. Διοικητής τάγματος του 28ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ. Διοικητής ταξιαρχίας του Δ.Σ.Ε.

2)      Γ. ΓΕΩΡΓΙΔΗΣ, Μόνιμος αξιωματικός της Σχολής ευελπίδων του έτους 1938. Διοικη­τής τάγματος του 36ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ. Διοικητής ταξιαρχίας (της 14ης) στο Δ.Σ.Ε. Η 6η Ολομέλεια της Κ.Ε. του ΚΚΕ το 1956, αποκατέστησε τους Γιαννόυλη και Γεωργιάδη, αλλά και αυτή η απόφαση πρέπει να δημοσιευτεί.

3)      Α. ΤΣΟΥΚΟΠΟΥΛΟΣ, Έφεδρος ανθυπολοχαγός πεζικού, διοικητής τάγματος στον ΕΛΑΣ και στον Δ.Σ.Ε.

4)      Κ. ΚΑΦΑΝΤΑΡΗΣ, (αγωνιστικό ψευδώνυμο ΝΙΚΗΤΑΡΑΣ), δικηγόρος, από τους πρώτους αντάρτες στον ΕΛΑΣ, διοικητής τάγματος στα Άγραφα 1/138 Σύνταγμα. Δεν παρέδωσε τον οπλισμό του με τον αφοπλισμό του ΕΛΑΣ. Αρχηγός του Δ.Σ.Ε. στα Άγραφα.

5)      ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΙΑΔΗΣ, (καπετάν Ζέμας), από την Χαλκιδική. Εκτελέστηκε το 1948 στο Μπέλες, στην έδρα της 6ης Μεραρχίας του Δ.Σ.Ε.

6)      ΘΕΟΦ. ΣΙΜΑΝΙΚΑΣ, Καπετάνιος του 30ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ στο Πάϊκο.  Απόφοιτος της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έφεδρος αξιωματικός.    Εκτελέστηκε το 1947 ή 1948 στην περιοχή Κομοτηνής.

7)      Μ. ΣΟΥΓΙΟΥΤΖΟΓΛΟΥ (Αρης), Γεωπόνος της Αγροτικής Τράπεζας από τη Θεσσαλονίκη. Εκτελέστηκε μαζί με του Σιμανίκα.

8)      ΒΑΣ. ΡΑΦΤΟΥΔΗΣ, έφεδρος αξιωματικός, καπετάνιος του 19ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ, καπετάνιος του τμήματος  Σερρών του Δ.Σ.Ε. Θανατώθηκε άνανδρα στη Θράκη.

9)      ΣΠΥΡ. ΣΩΖΙΓΙΑΝΝΗΣ.

10)   ΝΙΚΟΣ ΤΣΑΛΙΚΥΡΙΑΚΗΣ, από τον Έβρο.

11)   Π. ΒΟΥΔΟΥΡΗΣ, Καπετάνιος Τάγματος του Δ.Σ.Ε. στον Έβρο.

12)   ΚΩΣΤΟΥΛΑΣ  (ΓΚΑΡΕΝΤΖΟΣ) στο Μπούλκες.

13)   ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΧΑΛΙΚΙΟΠΟΥΛΟΣ στο Μπούλκες.

14)   ΤΣΑΛΙΓΙΑΝΝΗΣ  ΣΠΥΡΟΣ (ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΧΡΥΣΙΩΤΗΣ). Από τους πρώτους του Δ.Σ.Ε. στην Ευρυτανία. Από τους μαυροσκούφηδες του Άρη.

15)   ΑΓΗΣΙΛΑΟΣ ΑΓΛΕΟΥΡΑΣ, δολοφονήθηκε στην Ευρυτανία.  

ΣΤ) ΟΙ  36 ΤΟΥ ΝΗΣΙΟΥ ΜΠΕΛΕΝΕ ΠΟΥ ΕΠΙΛΕΧΘΗΚΑΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΑΠΟ ΤΟΝ Ν. ΖΑΧΑΡΙΑΔΗ 

Το Μάη του 1947 από το στρατόπεδο του  Δ.Σ.Ε. στη Βουλγαρική πόλη Μπερκοβίτσα ο υπεύθυνος για την "επαγρύπνηση", με άνωθεν διαταγή, είχε φτιάξει κατάλογο με τα ονό­ματα 100 περίπου "λυγισμένων". Οι "συγκεκριμένες" κατηγορίες για τους λυγισμένους ήταν: "Μιλάει στην παρέα του ότι χάσαμε και αυτόν τον αγώνα και με τους Αμερικανούς δεν μπορούμε να τα βγάλουμε περά" ή "σε μια Συνέλευση είπε ανοιχτά ότι ‘πέταξε κι αυτό το πουλί’ και εννοούσε τον αγώνα του Δ.Σ.Ε." και αλλά τέτοια. 

Από τον κατάλογο των 100 ο Ν. Ζαχαριάδης, ο ίδιος προσωπικά, ξεχώρισε 36, τους παρέδωσε στις Βουλγαρικές Μυστικές Υπηρεσίες για να σταλούν στο περιβόητο νησί κάτεργο του Δούναβη με το όνομα ΜΠΕΛΕΝΕ. "Όποιος έμπαινε εκεί δεν ξανάβγαινε ζωντανός... "ούτε έμαθα ούτε άκουσα αν απόμεινε κανένας ζωντανός από εκείνους τους 36" καταλήγει στη γραπτή του μαρτυρία ο Κώστας Σιαπέρας ανώτερο στέλεχος, που εκτελούσε ειδική υπηρεσία του Δ.Σ.Ε. στις Ανατολικές Χώρες, και είχε άμεση προσωπική αντίληψη της ανατριχιαστικής αυτής ιστορίας. 

ΠΟΙΑΝΟΥ ΕΙΝΑΙ Η ΕΥΘΥΝΗ  ΓΙΑ ΤΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΔΙΑΠΡΑΧΘΗΚΑΝ; 

Η ιστορία των 36 αγωνιστών που με προσωπική απόφαση του Ν. Ζαχαριάδη οδηγήθηκαν  στο εξοντωτήριο του ΜΠΕΛΕΝΕ θα μπορούσε να είναι η απάντηση στο ερώτημα αυτό, αν σκοπός της έρευνας δεν ήταν να βρεθεί και να ειπωθεί ολόκληρη η αλήθεια. 

Ο Ν. Ζαχαριάδης, σαν Γενικός Γραμματέας του ΚΚΕ για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, αναμφισβήτητα φέρνει την πρώτη ευθύνη, χωρίς και να είναι ο μοναδικός υπεύθυνος, αφού εξοντώσεις αγωνιστών της Αριστεράς διαπράχθηκαν και σε περιόδους που ο Ν. Ζαχα­ριάδης ήταν μακριά και από την ηγεσία και από την Ελλάδα. 

Στην περίοδο της Γερμανοϊταλικής Κατοχής, όταν εξοντώθηκαν μια πλειάδα ηγετικά στελέχη του ΚΚΕ, επικεφαλής της ηγεσίας του ήταν οι Γιάννης Ιωαννίδης και Γιώργης Σιάντος. Στην περίοδο του Δεκέμβρη του 1944, όταν εξοντώθηκε ο Γιώργος Κωνσταντινίδης και εξαπολύθηκε το άγριο κυνηγητό εναντίον των αρχειομαρξιστών-τροτσκιστών (στην Αθήνα κυρίως), Γραμματέας της κομματικής οργάνωσης Αθήνας ήταν ο Βασίλης Μπαρτζιώτας και καθοδηγητής του από το πολιτικό Γραφείο ήταν ο Γιάννης Ιωαννίδης. 

Στο Μπούλκες, όπου έγινε το μεγάλο μακελειό, επικεφαλής της κομματικής οργάνωσης ήταν ο Μιχάλης Πεχτασίδης και καθοδηγητές του από το Π.Γ. και την Κ.Ε. ήταν οι Γιάννης Ιωαννίδης και Πέτρος Ρούσσος. 

Στα Βουλγαρικά κρατητήρια (στη Σόφια) τις "ανακρίσεις" και τα μέχρι θανάτου βασανιστήρια εναντίον στελεχών της εβδόμης μεραρχίας του Δ.Σ.Ε. για την απόσπαση "ομολογιών" και στην πραγματικότητα "για την κατασκευή κατασκόπων" (όπως ομολογεί στο βιβλίο του ο Δ. Βλαντάς) τα καθοδηγούσε και έπαιρνε προσωπικά, ενεργό μέρος σ' αυτά ο ίδιος ο Δ. Βλαντάς, ένας από τους πιο στενούς συνεργάτες του Ζαχαριάδη, μέλος του Π.Γ. 

Την κυρία ευθύνη για την εξόντωση ανωτάτων στελεχών του Δ.Σ.Ε. (του Γιαννούλη κ.ά.) με βάση πολλές μαρτυρίες τη φέρνει ο ΓΟΥΣΣΙΑΣ  (Γ. ΒΟΝΤΙΤΣΙΟΣ) ένας από τους πιο στενούς συνεργάτες του Ν. Ζαχαριάδη. 

Αυτό που προκύπτει σαν αναμφισβήτητο γενικό συμπέρασμα από όλη την ερευνά είναι ότι για την εξόντωση των αγωνιστών της αριστεράς η ευθύνη βαραίνει, πέρα από τον Ν. Ζαχαριάδη και εκείνα από τα ηγετικά στελέχη του ΚΚΕ που ήταν βαθιά διαποτισμένα με τη βεβαιότητα για το "αλάθητο" του ΣΤΑΛΙΝ και των κατά τόπους μικρών ΣΤΑΛΙΝ και με την αντίληψη για την "ιστορική αναγκαιότητα" του ΣΤΑΛΙΝΙΚΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ. Η αποδοχή αυτής της αντίληψης από τη σταλινική ηγεσία, τη βόλευε και στην άρνηση των δικών της ευθυνών για τις αποτυχίες, τις ήττες και τα λάθη και στην επίρριψη τους στους ώμους των προγεγραμμένων. 

Η Επιτροπή Πρωτοβουλίας δεν έχει το αίσθημα πως η έρευνα και το πόρισμα της κλείνουν το θέμα με το οποίο ειλικρινά και με άκαμπτη σταθερότητα καταπιάστηκε. Θεωρεί ότι απλώς συμβάλλει στο άνοιγμα του κεφαλαίου αυτού. Και πιστεύει ότι είναι χρέος των κομμάτων της Αριστεράς να πάρουν θετική στάση απέναντι στο πρόβλημα. Να μελετήσουν και να δώσουν στη δημοσιότητα όλα τα στοιχεία που περιέχονται στα αρχεία τους. Και να συμβάλλουν ανάλογα με τις πληροφορίες τους και τις δυνατότητες τους στην ολοκλήρωση της έρευνας, στην πλήρη αποκατάσταση της αλήθειας και στην απονομή δικαιοσύνης σε όλους τους αγωνιστές της αριστεράς που συκοφαντήθηκαν και εξοντώθηκαν άδικα. 

Με τη δημοσίευση του πορίσματος αυτού, η Επιτροπή Πρωτοβουλίας θεωρεί πως εκπλήρωσε στη φάση αυτή, το καθήκον που η ίδια, αυτοβούλως, είχε αναλάβει. Για το ενδεχόμενο να υπάρχουν περιπτώσεις αγωνιστών που θέλουν να καταθέσουν τη μαρτυρία τους και για οποιοδήποτε λόγο δεν έγινε δυνατό να το κάνουν ως τώρα, είναι πάντοτε στη διάθεσή τους ο ιστορικός Τάσος Βουρνάς, Σόλωνος 71,  βιβλιοπωλείο αφων Τολίδη. 

Αθήνα, 17/5/88

Τα μελή της επιτροπής:

Κ. ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΗΣ

Τ. ΒΟΥΡΝΑΣ

Γ. ΔΑΜΑΣΚΟΠΟΥΛΟΣ

Μ. ΔΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

Γ. ΖΑΡΟΓΙΑΝΝΗΣ

Γ. ΛΑΜΠΑΤΟΣ

Β. ΝΕΦΕΛΟΥΔΗΣ